Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларни ривожлантириш вазирлиги тошкент ахборот технологиялари университети

3.2. Телекоммуникация тармоғининг умумий структураси 
Алоқа тармоғи – алоқа тугунлари ва линияларининг муайян белгилар
кўриниши, алоқа тури, таркибий ва функционал автаномлиги ва ҳ.к.лар) 
бўйича ажратилган мажмуаси бўлиб, абонентлар (фойдаланувчилар) ўртаси-
да ахборот алмашуви учун мўлжалланган алоқа тизимининг бир қисмидир. 
Телекоммуникация (ТК) тармоғи – ягона бошқарувли охирги 
қурилмалар, коммутация марказлари ва уларни боғловчи алоқа линиялари ва 
каналларининг мажмуасидир. 
Комьютер, телефон, телевизион, радио тармоқларининг ўртасида 
сақланиб қолаётган фарқларга қарамай уларнинг таркибий тузилишида 
кўпгина ўхшашликларни топиш мумкин. Умумий ҳолда телекоммуникация 
тармоғи қуйидагилардан таркиб топади: 
-фойдаланувчиларнинг терминал қурилмалари ( улар тармоққа бирлаш-
тирилган бўлиши мумкин); 
-кириш 
(доступ)
тармоғи; 
- магистраль тармоқ; 
-ахборот марказлари ёки хизмат кўрсатишни бошқариш марказлари 
(ServicesControl Point, SCP). 

---

35 
3.1-расм. Телекоммуникация тармоғининг таркибий тузилиши. 
Кириш тармоғи - ТК тамоқ иерархиясининг қуйи сатҳи. Кириш 
тармоғининг асосий вазифаси фойдаланувчилар қурилмаларидан кўплаб 
алоқа линиялари 
бўйича келаётган ахборотларни магистрал тармоқ тугунларига жамлашдир. 
Терминал қурилмаси компьютер тармоғида компьютерлардан, телефон
тармоғида телефон аппаратларидан, телевизион тармоқда телевизион сигнал 
қабул қилувчиларидан, радио тармоғида радио қабулқилгичлардан фойдала-
надиган тармоққа боғлиқ бўлади. 
Фойдаланувчиларнинг терминал қурилмалари ТК тармоқ тарикибига 
уланмаган тармоққа бирлаштирилган бўлиши мумкин, чунки улар фойдала-
нувчиларга тегишли ва уларнинг ҳудудида жойлашган. Фойдаланувчи-
ларнинг компьютерлари локал тармоққа бирлаштирилади (local Area 
Network, LAN), телефонлари эса, муассаса, корхона (офис) телефони комму-
таторига уланган бўлиши мумкин(Private Branch Exchange, РВХ). 
Кириш тармоғи – катта тармоқланишга эгалиги билан ажралиб тура-
диган минтақавий тармоқдир.У 2-расмда кўрсатилганидек бутун ТК тармоғи 
каби бир неча сатҳлардан таркиб топган бўлиши мумкин.
Қуйи сатҳ тугунларига ўрнатилган коммутаторлар кўпинча