O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti raximov shavkat turdimurodovich

3.35-rasm.
Titratib qoliplaydigan qurilma: 
1 - SMS-40 rusumli titratib gazbetonni qoruvchi; 2 - o‘zi harakatlanadigan portal; 3 - titratish 
maydoni. 

---

163 
Gidrodinamik qoruvchiga avval qumli shlam, keyin suv, bog‘lovchi va 
qo‘shimchalar solinadi. Ikki minutlik aralashtirishdan keyin qoruvchiga kerakli 
miqdorda alyumin kukunining suvli suspenziyasi beriladi va qorishma 
qo‘shimcha 1-2 min aralashtiriladi. Titratib qoruvchi qo‘llanilganda avval qumli 
shlam va suv solinadi, 30 sek aralashtiriladi, keyin bog‘lovchi va alyumin 
kukunining suvli suspenziyasi qo‘shiladi.
Ko‘pikli beton qorishma tayyorlash texnik ko‘pik olish, bog‘lovchi va 
kremnezem komponentini qorishma aralashmasini olish va ularni qorishtirishdan 
iborat. Ko‘pik hosil qilish uchun ko‘pik hosil qiluvchining suv bilan intensiv
aralashtiriladi. 
Ko‘pik hosil qilish uchun kleykanifol, smolosaponin va boshqalar 
qo‘llaniladi. Ko‘pikdagi havoli uyachalarning o‘lchovlari 1-2 mm; ko‘pik 
qorishma bilan aralashtirilganda yorilib ketishi mumkin emas. Bunday 
qorishmani tayyorlashda ikki barabanli ko‘pik beton qoruvchidan foydalaniladi. 
Barabanlardan birida ko‘pik hosil qiluvchini suvli eritmasidan 5 min davomida 
ko‘pik tayyorlanadi, boshqasida shu vaqtining o‘zida bog‘lovchi, kremnezem 
komponent va suvdan qorishma tayyorlanadi. 
Ko‘pik qorishmali barabanga tushiriladi va aralashma 2 minut 
qoriladi.Ko‘pik beton bir qancha qorishmasi oraliq bunkeriga o‘rtacha qilish 
uchun tushiriladi, keyin qoliplarni to‘ldirish uchun tarqatuvchi kyubelga 
tushuriladi. Oraliq bunkerda ko‘pik beton qorishmasi 20 daqiqa dan ortiq 
qolmasligi kerak. 
 
Qurilish qorishmalarni ishlatish joylari 
Qurilish
qorishmalari
deb oldindan me'yorlab olingan noorganik 
bog‘lovchi modda, mayda to‘ldiruvchi, suv va shuningdek plastiklashtiruvchi 
qo‘shimchani aralashtirib olingan aralashmaga aytiladi. Bunday aralashma vaqt 
o‘tishi bilan qotish davomida birlashtirayotgan material yoki konstrutsiya bilan 
birlashib ketadi. G‘ish-tosh terish ishlarida ishlatiladigan qurilish qorishmalari 
tarkibi va sifati KMK 3.03.06-99 da belgilangan. 

---

164 
Qorishmalar quidagi turlarga bo‘linadi:
-zichligi bo‘yicha; og‘ir zichligi 1500 kg/m
3
va undan yuqori; yengil zichligi 1000 
kg/m
3
dan kam; 
- bog‘lovchilar turi bo‘yicha: sementli, ohakli va aralash (sement-ohakli, sement 
tuproqli va boshqalar); 
-siqilishga bo‘lgan mustahkamligi bo‘yicha (vaqtinchalik qarshiligi bo‘yicha) 
tamg‘alarga:
M4, M10, M25, M75, M100, M 150, M200. M4 va M10 tamg‘alari asosan 
ohakli asosan ohakli va mahalliy bog‘lovchilardan (ohak-toshqolli, ohak 
putsoolan va shunga o‘xshash) tayyorlanadi. Tuproqdan tayyorlagan devorbop 
materiallarni terish uchun loy qorishmalari qo‘llaniladi; 
Qorishmalarning bog‘lovchilari ishlatish joyi, unga qo‘yiladigan talablar, 
qotish sharoiti va ular qo‘llanilgan inshoot yoki konstruksiyadan foydalanishiga 
qarab qanday tamg‘alar ishlatilishi quyidagi 3.12-jadvalda keltirilgan.