Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

Esda tuting! 
Jinoyatlarni tergov qilish xususiy kriminalistik 
uslubiyotlarning aksariyati quyidagi 
asosiy bo‘limlarni
o‘z ichiga 
oladi: 
–
jinoyatlarning kriminalistik tavsifi; 
–
jinoyatlarni tergov qilish dasturlari; 
–
eng xarakterli tergov harakatlarini va qonunda nazarda tutilgan 
boshqa chora-tadbirlarni tayyorlash va o‘tkazish taktikasi o‘ziga xos 
xususiyatlarining ta’rifi; 
–
mazkur turdagi jinoyatlarni tergov qilish chog‘ida 
tergovchilarning kelajakda shu xil jinoyatlarning oldini olishga doir 
faoliyatini tayyorlash va o‘tkazish o‘ziga xos xususiyatlarining 
ta’rifi. 

---

337 
Jinoyatlar kriminalistik tavsifi kompleks mazmunga ega. Ularning 
asosiy qismi jinoiy xulq mexanizmini, jinoyat to‘g‘risidagi axborotni 
olish va undan foydalanish tarkibini kriminalistik tadqiq etish, 
jinoyatchining va jabrlanuvchilarning shaxsini aniqlash va hokazo 
jarayonida aniqlanadi. SHu bilan birga, ularda yaqin turuvchi yuridik 
fanlarning ayrim qoidalari bo‘ladi. Biroq boshqa fanlardan bunday 
foydalanish odatdagi ilmiy uyg‘unlashuv doirasi bilan cheklangan 
bo‘ladi va tavsiflarning kriminalistik mohiyatiga ta’sir etmaydi. 
Kriminalistik tavsiflar jinoyatlarning muayyan turlariga ham, o‘xshash 
(bir-biriga yaqin) guruhlariga ham berilishi mumkin bo‘lib, bu ularning 
juda xilma-xil bo‘lishiga olib keladi. 
Jinoyatlar kriminalistik tavsiflarining mazmuni tavsiflanayotgan 
jinoiy qilmishning mohiyatiga, tergov qilish xususiy uslubiyotining turi 
va ishlanganlik darajasiga, ilmiy tadqiqotning vazifalari va usullariga 
hamda bir qator boshqa omillarga bog‘liq bo‘ladi. Bundan tashqari, 
jinoyatlar kriminalistik tavsiflari tarkibiy tuzilishi shakliga ko‘ra bir-
biridan farq qiladi. Kriminalistik tavsif bor-yo‘g‘i bir necha kirish 
qoidalarini o‘z ichiga olgan ishlar ham uchraydi. Ayni paytda 
jinoyatlarni tergov qilishning shunday xususiy uslubiyotlari ham borki, 
ana shu tavsif ularning asosiy qismini tashkil etadi. Biroq, ko‘rsatib 
o‘tilgan farqlarga qaramay, jinoyatlar zamonaviy kriminalistik 
tavsiflarining aksariyatida bir qancha barqaror takrorlanuvchi elementlar 
mavjud bo‘lib, ana shularning majmui ularning tipik tuzilmasini hosil 
qiladi. 
Qoida tariqasida, kriminalistik tavsiflar ko‘rib chiqilayotgan 
jinoyatlar turining tushunchasini aniqlashdan va uni tergov qilishning 
umumiy shart-sharoitlarini (tergov qilishning izchilligi, muddatlari 
hamda shakli va h.k.) tavsiflashdan boshlanadi. Bunday axborot 
ma’lumotnoma vazifasini bajargan holda imkon boricha qisqa bayon 
qilinadi va tegishli kriminalistik tavsifni ta’riflash uchun tayanch bo‘lib 
xizmat qiladi. Kriminalistik tavsifda ko‘rib chiqilayotgan jinoyat turi