Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

So‘roq qilishga tayyorgarlik ko‘rish
so‘roq qilinuvchidan to‘liq 
va ishonchli ko‘rsatuvlar olishning zaruriy sharti hisoblanadi.
So‘roq qilishga tayyorgarlik ko‘rish jarayonida tergovchi 
beriladigan savollarning ta’riflarini, shuningdek ularni berish oldinma-
ketinligini ishlab chiqishi lozim. U muayyan dalilni, masalan, so‘roq 
qilinuvchi yolg‘on gapirayotganini fosh qiladigan dalilni ko‘rsatishga 
uning reaksiyasini mumkin qadar aniq prognozlashtirishi, ko‘rsatilgan 
dalillarni himoya qilish uchun o‘zining rad etib bo‘lmas vajlarini 
nazarda tutishi zarur. 
 
Agar ish bo‘yicha 
bir necha shaxsni so‘roq qilish
kerak bo‘lsa, 
ularni qaysi oldinma-ketinlikda so‘roq qilishni belgilash muhimdir. 
Jinoyat ishi bo‘yicha eng muhim ma’lumotlarni biladigan yoki turli 
sabablarga ko‘ra (betobligi, keksa yoshda ekanligi) voqeaning ayrim 
holatlarini unutib qo‘yishi mumkin bo‘lgan shaxslar birinchi bo‘lib 
so‘roq qilinadi. Ayblanuvchiga biron-bir jihatdan qaram holatda bo‘lgan 
So‘roq qilishga tayyorgarlik ko‘rishga oid harakatlar 
tergov qilinayotgan jinoyat ishi materiallarini sinchiklab o‘rganish 
so‘roq predmetini, ya’ni qaysi holatlar to‘g‘risida ko‘rsatuvlar olish zarurligini 
belgilash 
so‘roq qilinuvchining psixologik xususiyatlarini, uning fe’l-atvori, ma’naviy-ruhiy 
mo‘ljallarini, tergov qilinayotgan ishga bo‘lgan munosabatini, protsess asosiy 
ishtirokchilari, eng avvalo ayblanuvchi (gumon qilinuvchi) va jabrlanuvchi bilan uning 
o‘zaro munosabatlarini o‘rganish 
ish bo‘yicha to‘plangan dalillarni o‘rganish, ularga baho berish, ularni so‘roq qilish 
jarayonida foydalanish uchun tayyorlash 
ish bo‘yicha to‘plangan dalillarni o‘rganish, ularga baho berish, ularni so‘roq qilish 
jarayonida foydalanish uchun tayyorlash 
so‘roqda qonunda nazarda tutilgan shaxslar (himoyachi, pedagog, tarjimon, mutaxassis 
va b.q.) ishtirok etishini ta’minlash 
nutqli axborotni qayd etish texnik-kriminalistik vositalarining tayyorligini tekshirish 

---

270 
shaxslarni ayblanuvchi ularga ta’sir ko‘rsatishga ulgurmasligi uchun 
boshqalardan oldin so‘roq qilish tavsiya etiladi. Gumon qilinuvchiga 
tergovchi u bilan qiziqayotgani haqida xabar qilishi mumkin bo‘lgan 
shaxslarni so‘roq qilishga shoshilmaslik kerak. 
Bir nechta ayblanuvchilar mavjud bo‘lgan holda ularning qaysi 
biridan eng haqqoniy ko‘rsatuvlar olish mo‘ljallanayotgan bo‘lsa, o‘sha 
ayblanuvchi birinchi bo‘lib so‘roq qilinadi. Bu erda jinoyatni sodir 
etishda ikkinchi darajali rol o‘ynagan, ilgari jinoiy javobgarlikka 
tortilmagan, shuningdek aybdorligi rad etib bo‘lmaydigan dalillar bilan 
quvvatlangan sub’ektlar nazarda tutiladi. 
So‘roqqa chaqirish usuli va tartibi ham ancha muhim ahamiyat kasb 
etadi (telefon orqali, chaqiruv qog‘ozi yuborish yo‘li bilan, 
qarindoshlari, tanishlari orqali va h.k.). So‘roq qilish va u bilan bog‘liq 
rasmiyatchiliklar uchun qancha vaqt sarflanishini oldindan belgilash 
zarur. Agar bir nechta so‘roq o‘tkazish mo‘ljallanayotgan bo‘lsa, ularni 
rejalashtirishda so‘roq qilinuvchilar bir-biri bilan muloqot qilmaslik 
choralarini ko‘rish lozim. 
So‘roqqa tayyorgarlik ko‘rish yozma reja tuzish bilan yakunlanadi. 
Ushbu rejada so‘roq qilish vaqti, vazifalari, aniqlanishi lozim bo‘lgan 
masalalar doirasi, savollarni qo‘yish oldinma-ketinligi, ko‘rsatish 
mo‘ljallangan ashyoviy, yozma dalillar qayd etiladi.