Microsoft Word qishloq xo'jaligi mashinalari

b =
85 - 165 mm, у = 28 -
32° qabul qilinadi va 
a =
4 - 6 sm chuqurliklarda ishlatiladi.
O ‘q-yoysimon (universal) tishlar (92- 
b
rasm) begona 
o‘tlarning ildizlarini kesib yo‘qotish va tuproqni yetarli darajada 
yumshatish uchun ishlatiladi. Shu sababli, у = 28 - 30° bo‘lib , 
b
=220 - 385mm, ishlov berish chuqurligi 
a=
12 sm gacha yetadi.
C huqur yumshatuvchi tish (92- 
g
rasm) tuproqni 30 - 40 sm 
chuqurlikkacha yumshatadi. Bunday tish shaklan o‘q-yoysimon 
bo‘lib, boshmoq va unga o‘rnatilgan iskanasimon tumshuq hamda 
ikkita lemexlardan tashkil topgan bo‘ladi. Qamrov kengligi 80 sm 
va undan ko‘p bo‘lishini ta’minlash uchun у = 38 - 60° qabul 
qilinadi. Iskana a = 17 - 25°, lemex esa a = 25° burchak ostida 
gorizontal yo‘nalishga engashgan bo‘ladi. Tuproq palaxsasi lemex 
ta’sirida 10 sm gacha ko‘tarilib, oldingi joyiga tushiriladi, natijada, 
tuproq ag‘darilmasdan birmuncha yumshatilib, begona o‘t ildizlari 
kesiladi.
Kultivator tishi ta’sirida tuproq deformatsiyalanishining shakli, 
tirma tishi ta’sirida tuproqning yumshatilishiga o‘xshaydi (93- 
rasm). Tuproqqa botirilgan tish ilgarilanma harakatlantirilsa, tup­
roqning deformatsiyalanishi pastdan yuqoriga 0 = 20 - 25° burchak 
ostida tarqaladi. Shu sababli, bitta tish ta’sirida yumshatilgan 
tuproqning shakli trapetsiyaga o‘xshash bo‘lib, uning pastki asosi 
tishning konstruktiv qamrov kengligi bk ga teng bo‘ladi (93- 
a
162

---

rasm). Agar tuproqda yonma-yon iz qoldiradigan tishlar (masalan, 
yumshatuvchi tishlar) oralig‘i 
S, bk
dan kattaroq o‘rnatilsa, dala 
yuzasi yoppasiga yumshatilgan (hatto 
fde
maydoniga ikki marta 
ishlov beriladi) bo‘lsa ham uning tubida yumshatilmagan 
kdm
do‘ngchasi qoladi, u yerdagi begona o‘t to‘liq yo‘qotilmagan 
bo‘ladi.
Do‘ngchaning balandligi:
Q
h =
0,5(S -
bk )ctg
— ga teng bo‘ladi. 
(56)
a
b
93- rasm.
K ultivator tishi ta ’sirida tuproqning 
deformatsiyalanishi:
a
— 
yumshatuvchi tish; b
— 
o ‘q-yoysimon tish ta ’sirida.
Begona o‘t ildizlarini to‘liq kesib yo‘qotish uchun universal 
(o‘q-yoysimon) tishlar kultivator ramasida 
S< bk,
ya'ni qo‘shni 
tishlar qamrov kengliklari qoplanishi 
S
ni ta'minlashni hisobga 
olgan holda joylashtiriladi (93-b rasm). Natijada, begona o‘t 
ildizlari to‘liq kesiladi, ammo 
fem k
maydoniga ikki marta ishlov 
beriladi.
163

---

Demak, bajariladigan ish turiga qarab, kultivator tishlarini 
yuqoridagi holatni e’tiborga olgan holda ramaga joylashtirish 
lozim.
Kultivator tishlarini ramaga osish radial va parallelo- 
grammsimon usullar yordamida bajariladi. Radial osish usulida 
(94- 
a
rasm) ishchi qism (3), ustuni (2), gryadil (8), kultivator 
ramasiga sharnir (1) orqali ulanadi. Kultivatorning ishchi qismlari 
ramaga shu usulda ulansa, qo‘shni gryadillarga o‘rnatilgan tishlar 
bir-birlariga nisbatan ko‘tarilib-tushib, mikrorelyefga moslanib 
yurish imkoniyatiga ega bo‘ladi. Tishni belgilangan chuqurlikka 
botirish uchun jilov 
(7)
ga kiydirilgan prujina 
(6)
yordamida kerakli 
miqdordagi 
Fp
kuchi hosil qilinadi. Cheklovchi mix -cho‘p 
d
ni 
jilov bo‘ylab surib, prujinaning siqilish kuchi Fp o‘zgartiriladi.
Gryadillarni ko‘tarib-tushirish