орқали сотиш тизимини жорий этилишига сабаб бўлган
эди. 1989 йилда республика статистика органлари томони-
дан юртимиз аҳолиси ўртасида ўтказилган расмий сўров
қатнашчиларининг 89,3 фоизи гўшт маҳсулотларини етар-
ли даражада истеъмол қилмаётганини айтган. Бу кўрсат-
кичлар сут маҳсулотлари бўйича 56,5 фоизни, шакар бўйи-
ча 55,3 фоизни, қандолат махсулотлдари бўйича 49,5 фо-
изни, қартошка бўйича эса 17,5 фоизни ташкил этди’.
Ушбу рақам.лар мустақиллик остонасида республика-
мизда озиқ-овқат хавфсизлигига кучли таҳдидлар мав-
жуд бўлганлигини, республика озиқ-овқат хавфсизлиги-
ни таъминлашга ўзи қодир бўлмай қолганлигини кўрса-
тади. Шунинг учун ҳам мустақиллик қўлга киритилгани-
дан сўнг озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлаш ҳаёт-ма-
мот масаласига айланди.
9.2. Ўзбекистонда қишлоқ хўжалиги сохасидаги
таркибий ўзгаришлар — озиқ-овқат
хавфсизлигини таъмивлаш омили
Мамлакатимизда амалга оширилаётган аграр ислоҳот-
ларнинг бош мақсади сифатида ер ва ер муносабатларини
такомиллапггириш, унга эгалик қшшш ва ундан самарали
фойдаланишдан ишлаб чиқарувчилар модций манфаатдор-
лигини ҳал қилишга кдратилди. Шуни ҳисобга олиб, мам-
лакатда Ўзбекистон Республикасининг "Ер ҳақида”ги, “Ер
кодекси”, “Ер кадастри тўғрисидаги” қонунлар қабул
қилинди. Ер ресурсла ридан
самарали фойдаланишни таш-
кил қилиш ва уни назорат қилиш мақсадида махсус қўмита
- Ер ресурслари Давлат кўмитаси ташкил этилди.
Ўэбекистонда амалга оширилган ер ислоҳоти бўйича:
- қишлоқ хўжалигида ерлардан фойдалашпцда ижара
шакли; 9
9 Ўэбекистон Республикаси иқтисодий-ижтимоий тараққиётииинг
мустақиллик йилларидаги (1990-2010 йиллар) асосий тенденция ва
кўрсаткичлари ҳамда 2011-2015 йилларга мўлжалланган прогнозлари:
статигтик тўплам. —Т.: Ўзбекистон, 2011. 85-86-бетлар.
165
www.ziyouz.com kutubxonasi
- ерни ижарага 30 йилдан 50 йилгача бериш;
- ер учаеткаларидан фойдаланиш ҳуқуқнни мерос
қилиш тизими;
- ўз маблағи ҳисобидан қўшимча ер ўэлаштиришни
рағбатлантириш тизими жорий этилди.
Сувдан фойдалашшг бўйича;
- ирригация тизимини бошқаришда ҳудудий принцил-
дан ҳавза принцгашга ўтилди, республикада 10 та
иррига-
ция тизими ҳавза бошкармалари ва 1 та Фаргона водийги
бўйича бирлаштирилган Диспетчерлик марказига эга ма-
гистрал каналлари тизими бошқармаси;
- фермерларга сув етказиб бериш мақсадида Сув ис-
теъмолчилари уюшмалари ташкил зтилди.
Молия-кредит ва солиқ соҳасида:
- давлат эҳтиёжи учун харид қилинадиган маҳсулот-
ларни етиштиришда имтиёзли кредит тиэими йўлга
қўйилди;
- фермер хўжаликлари учун ерлар унумдорлигига
боғлиқ бўлган ягона ер еолиғи;
- фермерга техника воситаларини
лиэинг асосида бе-
риш жорий этилди;
- фермер хўжаликлари учун имтиёзли кредит тиэи-
ми яратилди.
Нарх-наво масалалари бўйича:
- давлат томонидан сотиб олинадиган пахтанинг нар-
хиш! жаҳон бозоридаги нархдан келиб чиққан ҳолда бел-
гилаш тизими жорий этилди.
- давлат томонидан сотиб олинаётган ғалла нархини
минтақавий бозорлардаги нархдан келиб чиққан ҳолда
белгилаш
тизими жорий этилди;
- бошка қишлоқ ҳўжалиги маҳсулотларининг нархи
бозордаги талаб ва таклифдан келмб чиққан ҳолда шарт-
нома асосида белгиланмоқда.
Юқорида баён этилган йўналишлар бўйича аграр ис-
лоҳотларни амалга ошириш жараёнида қишлоқ хўжалиги
экинлари структурасини қайта кўриб чиқиш ва такомил-
лаштириш керак бўлди. Бу масала Президент И.Л.Кари-
166
www.ziyouz.com kutubxonasi
мпв ташаббуси билан кўриб чиқилди.
Республикада пахта
майдонлари, асосан, қисқарди. Ғалла майдонлари кенгай-
тирилди. Пахтадан бўшаган ерларда янги боғ ва узумзор-
лар барпо зтила бошланди. Сабяавот, полиз ва чорва озу-
қаси экинлари майдонлари ҳам кенгайтирилди.
Қмсда вақт ичида ғалла майдонининг 4-5 маротаба кўпайи-
ши, шу майдонларни уруғлик ва техника билан тат>мин-
лаш, қолаверса, бир умр
пахтачиликка ихтисослашган
хўжаликлар ва деҳқонларимизнинг ғалладан мўл ҳосил
олишга ўрганишининг ўзи катта матонат талаб қилар эди.
Мамлакатимизда дон мустақшьлигини
кўлга
киритишга қара-
тилган Дастурнинг ишлаб чиқилиши ва амалга оширилиши
катга ижтимоий-иқгисодий ва сиёсий аҳамият касб этди
"Дон мустақиллиги Дастури” нинг қабул қилиниши
натижасида:
- сиёсий жиҳатдан мамлакатимизнинг дон сотиб олгшл
учун бошқа мамлакатга иқтисодий қарам бўлишига йўл
қўйилмади, аҳолининг дон маҳсулотлари билан та-ьмино-
ти масаласи ҳал бўлди, давлат
томонидан ун ва ун махсу-
лотларининг нархи ошиб кетишининг олди олинди;
- ижтимоий жиҳатдан биз бошқа мамлакатларнинг
эмас, балки
Do'stlaringiz bilan baham: