V azir lig I a d h a m vaisov teri va tanosil

vohalarida, ichidan qizil dumli qum sichqoni va nozik oyoqli yumronqoziq
asosiy infeksiya saqlovchilaridir. Ulardan qon so'rib olish vaqtida odamga
infeksiya yuqtiradigan, kasallik tashuvchi chivin (maskit) Phlebotomus
papatachi topildi. Bir necha yil a w a l ko'p tarqalgan teri leyshmaniozining
h ozird a kam u ch rash in in g a s o s iy sab abi k eltirilg a n k a sa llik n in g
epidemiologik zanjirini aniqlab, uning uzishga qaratilgan harakatlar bo'ldi.
Teri le y sh m a n io z in in g sh a h a r (sin o n im la r i b irin ch i tip, kech
yaralanadigan Ashxabod xili, Q o'qon xili, yil yarasi), qishloq (ikkinchi
tip, o'tkir nekrozlanadigan, pendinka, murg'ab yarasi) va uchinchi tip
yoki tuberkuloid leyshmaniozi turlarini ajratadilar.
K lin ik a si. M a sk itn in g q on s o 'r ib , terini ja r o h a tla g a n jo y id a
keyinchalik, inkubatsion davri o 'tib , kasallikka mos toshmalar, ya ’ni
leyshmaniomalar paydo bo'ladi. Odatda, maskit bir o'tirganda, sakrab-
sakrab terining bir necha joyida qon so'radi va har chaqqan joyida
keyinchalik leyshmanioma paydo bo'ladi. Bemorning terisida bittadan
bir necha yuz Ieyshmaniomalargacha bo'lishi mumkin. Leyshmaniomalar
soniga qarab epidemiologik holatga baho berish mumkin.
105

---

Leyshmaniozning qishloq turi qisqa - 2-3 haftalik inkubatsion davrdan
keyin, terida birinchi kundan o'tkir yallig'lanish belgilari bilan kechadigan
furunkulsimon tugun yoki shahar leyshmaniozidagidek do'm boqchalar
bilan boshlanishi mumkin. Bu leyshmaniomaning markazida, 1-2 hafta
o'tgach, nekroz hosil bo'lib, bu yerda notekis, chuqur chegarali yara
vujudga keladi. Y araning shakli n o to ‘g'ri oval b o 4 ib , notek is tubi