Bap new indd

Kúshlerdi qosıw
Eger qanday da bir denege birneshe kúsh tásir 
etip atırǵan bolsa, máseleni ápiwayılastırıw u shın 
olardıń barlıq tásirin bir kúsh túrinde ańlatıw múm
-
kin. Onıń ushın barlıq kúshlerdiń vektorlıq qosındısın 
tabıwımız kerek. Mısalı, arbaǵa bir tuw rı sızıq boy
-
lap qarama-qarsı baǵıtta 
→
F
1
= 3 N hám 
→
F
2
= 5 N 
kúshler tásir etip atırǵan bolsın (58-
a
súwret). 
Bul vektorlıq kúshlerdiń qosındısı
→
F
 
=
→
F
1
+ 
→
F
2
san 
jaǵınan 8 N emes, al 2 N ǵa teń boladı. Arba usı 
| 
F
| = 2 N kúshi tásirinde oń tárepke qozǵaladı 
(58-
b
súwret).
Endi eki kúsh bir tárepke baǵıtlanǵan bolsın (59-
a
súwret). Bunday jaǵdayda eki kúshtiń shaması 
tuwrıdan-tuwrı qosıladı. Juwmaqlawshı kúsh 
| 
F
| = 8 N bolıp, arba usı kúsh tásirinde oń tárepke 
úlkenirek tezlik penen qozǵaladı (59-
b
súwret). Bir 
tuwrı sızıq boylap eki emes, al onnan artıq kúsh
-
ler tásir etse, juwmaqlawshı kúsh hárbir kúshtiń 
baǵıtına, qarap olardıń shamaları qosıladı yamasa 
ayırıladı.

---

72
Dinamika tiykarları
Eger tásir etip atırǵan kúshler bir sızıqta jatpasa, 
vektorlardı qosıw qaǵıydasınan kúshlerdiń qosındısı 
tabıladı. Mısalı, júkti úsh kúsh tartıp atırǵan bolsın 
(60-súwret).
→
F
 
1
hám
→
F
2
kúshlerdiń teń tásir etiwshisi
→
F
 
1
+ 
→
F
 
2
=
→
F
12
ge teń.
→
F
 
12
hám
→
F
 
3
kúshleri óz 
ara teń hám qarama-qarsı baǵıtlanǵanı ushın olardıń 
teń tásir etiwshisi
→
F
 
12
+ 
→
F
 
3
= 
→
F
 
= 0 boladı. Nátiy
-
jede bul júk teń salmaqlıq halında ildirilip turadı. 
Júkke tásir etip atırǵan Jerdiń tartıw kúshi hám jiptiń serpimlilik kúshi teń 
salmaqlıqta boladı.