Bap new indd

11-§. TEŃ ÓLSHEWLI ÓZGERMELI QOZǴALÍSTAǴÍ 
BASÍP ÓTILGEN JOL
Joldıń formulası 
Tınısh haldaǵı (
υ
o
= 0) dene 
a
tezleniwi menen teń ólshewli tezleniwshi 
qozǵalıp, 
t 
waqıtı dawamında 
υ
tezlikke iye bolsın. Usı waqıt dawamında 
deneniń basıp ótken jolı tómendegishe ańlatıladı:
s
=
υ
ort
t.
Bunda 
υ
ort
= 
at
/2 ekenliginen paydalanıp, baslanǵısh tezliksiz teń ólshewli 
tezleniwshi qozǵalısta ótilgen jol ushın tómendegi formulanı payda etemiz:
Baslanǵısh tezliksiz teń ólshewli tez-
leniwshi qozǵalatuǵın deneniń tezlik grafigi 
qıyalıq boyınsha baǵıtlanǵan tuwrı sızıq 
ekenligin bilesiz (38-súwret). Bul súwrette 
sáwlelendirilgen OBC úshmúyeshliginiń 
may danın anıqlayıq. Súwrettegi OABC 
tuwrı tórtmúyeshtiń tárepleri 
at
hám 
t
ekenligin, onıń maydanı 
at
·
t = at
2
ǵa teń. 
OBC úshmúyeshliginiń maydanı OABC 
tórtmúyeshliginiń maydanınıń yarımına 
teń, 
at
2
/2. Bul deneniń basıp ótken 
s
jolın 
kórsetedi. 
υ
0
baslanǵısh tezlik penen teń ólshewli tezleniwshi qozǵalatuǵın 
s
= 
at
2
(2)
2
.
38-súwret. 
υ
0
= 0 bolǵan jaǵday 
ushın teń ólshewli tezleniwshi 
qozǵalıstaǵı joldıń grafigi.
tezlanuvchan harakatda yo‘l
 
t
υ
A
o
C
B
at
2
at
t
2
s =

---

45
II bap. Tuwrı sızıqlı háreket