Chizma 9 для Шарка indd

30-§. QURILISH CHIZMALARI. BINONING PLANI.
QIRQIMI VA FASADI
Istiqlol tufayli mamlakatimizda ulkan yutuqlar qatori tezkor rivojlanish oqi-
batida yurtimizning barcha hududlarida asrga teng bunyodkorlik ishlari olib 
borilmoqda. shahar hamda qishloqlarimiz eng zamonaviy o‘ziga xos milliy 
ko‘rinishdagi landshaft dizayni asosida urbanlashtirilmoqda. Dunyo andoza-
lariga mos hashamatli binolar, yo‘llar, zavodlar, korxonalar qad ko‘tarmoqda. 
Bunday bunyodkorlik loyihalari asoslarini chizmalar tashkil etadi. Qurilish 
chizmalarisiz ularni qurib bo‘lmaydi.

---

79
Mashinasozlik va qurilish 
chizmalarini chizish bir-biri 
ga 
o‘xshaydi. Lekin qurilish chizmala-
rining o‘ziga xos tomonlari bor.
Qurilish chizmalari shartli grafik 
belgilarida (30.1-chizma) chiziladi 
(o‘zDst 2.305–2003). Qurilishda, 
asosan, loyiha chizmalari 
ga bi-
noan ish tashkil qilinadi. Loyiha 
topshirig‘i asosida texnik loyiha 
chizmalari ishlab chiqiladi: 1) qu-
rilish uchastka 
sining bosh plani; 
2) binoning plani; 3) qirqimlari;
4) fasadlari.
Bosh plan. 
Bosh plan asosiy lo-
yiha hujjati hisoblanadi. Unda ajra-
tilgan obyekt hududining shakli, bi-
nolarning joylashuvi, hududning boshqa hudud bilan va bosh ko‘chaga qanday 
tutashganligi ko‘rsatiladi. Bosh planda shimol (sh) va janub (J) ni, shamolning 
ko‘proq esish tomonini ko‘rsatuvchi belgilar ko‘rsatiladi. 30.2-chizmada mak-
tab uchastkasining bosh plani tasvirlangan.
Qurilish chizmalarida, asosan, plan, fasad, qirqimlar tasvirlanadi. 30.3-chiz-
ma, 
a 
da 
H 
da plan, 
V
da fasad, 
W 
da
 
qirqimlar hosil bo‘lishi ko‘rsatilgan. 
30.3-chizma, 
b 
da obidaning plani, fasadi va qirqimi tasvirlangan.