Улуғмуродов н. Х

7. АСОСИЙ ДАРСЛИКЛАР ВА ЎҚУВ ҚЎЛЛАНМАЛАР РЎЙХАТИ
Асосий: 
1. Юсупбеков Н.Р. ва бошқалар, «Технологик жараѐнларни бошқариш системалари» 
Тошкент, «Ўқитувчи», 1997 й.
2. Мансуров Х.М. «Автоматика ва пахтани дастлабки ишлаш жараѐнларини 
автоматлаштириш», Тошкент, «Ўзбекистон», 1996 й. 
3. Улуғмуродов Н.Х., Улжаев Э.У., Мирзарахимов М.М., Усмонов Т. «Автоматика 
курсидан практикум», Тошкент, “ФАН”, 2008 й. 
Қўшимча: 

---

31 
4. Улуғмуродов Н.Х., Улжаев Э.У. «Автоматика» фанидан лаборатория ишлари бўйича 
услубий қўлланма, Тошкент, 2000 й.
5. Юсупбеков Н.Р. ва бошқалар, «Автоматика ва ишлаб чиқариш жараѐнларини 
автоматлаштириш», Тошкент, «Ўқитувчи», 1982 й. 
6. Пугачѐв А.В. «Контроль и автоматизации переработки сыпучих материалов», 
Энергоатомадат, 1989 г. 
7. Мансуров Х.М. «Автоматика ва ишлаб чиқариш жараѐнларини автоматлаштириш», 
Тошкент, «Ўқитувчи», 1987 й. 
8. «Автоматические приборы, регуляторы и вычислительные системы». Справочное 
пособие под ред. В.Д.Кошарского.-Л: 1976 й. 
9. Ивашенко Н.Н. Автоматическое регулирование. Теория и элементы систем. Учебник 
для ВУЗов. М: «Машиностроение» 1978, 736 с. 
10. Майзель М.М. Основы автоматики и автоматизации производственных процессов.-М:
Высшая школа, 1964. 

---

32 
Monotematik komissiyaning yig‟ilishida muhokama etildi va tasdiqlandi. 
Bayonnoma № 
FIZIKA, MATEMATIKA, AT KAFEDRASI. 
SANOAT FARMASIYASI YO‟NALISHI UCHUN 
TEXNOLOGIK JARAYoNLARINI AVTOMATLAShTIRISh FANIDAN 
LABORATORIYa MAShG‟ULOTLARINING MAVZULARI R Ye J A S I 
2014-2015 O‟QUV YILI. 
T|t 
№ 
MAVZULAR 
Coati 
O‟tish 
vakti 
1. 
Kirish. Texnika xavfsizligi talablari va qoidalariga rioya qilishni 
o‟rganish. Laboratoriyadagi elektr ta‟minoti va jihozlari bilan 
tanishtirish. Asosiy atamalar, ta‟riflar va tasniflar. 
3 
2. 
“Yarim o‟tkazgichli diodlarni tadqiq qilish” laboratoriya ishini 
bajarish. 
3 
3. 
“Harorat datchiklarining ishlashini tadqiq qilish” laboratoriya ishini 
bajarish.
3 
4. 
“Generatorning kuchlanish bo‟yicha ishlashini tadqiq qilish” 
laboratoriya ishini bajarish.
3 
5. 
“Generatorning chastota bo‟yicha ishlashini tadqiq qilish” 
laboratoriya ishini bajarish.
3 
6. 
“Relelarning sinflari, tuzilishi va ishlash negizini 
o‟rganish”laboratoriya ishini bajarish. 
3 
7. 
«Elektron rele modeli va unig avtomatikada qo‟llanilishi» 
laboratoriya ishini bajarish. 
3 
8. 
“Induktiv datchik va Gerkonning avtomatikada qo‟llanilishi» 
laboratoriya ishini bajarish. 
3 
9. 
«Vaqt relesining tuzilishi va ishlash negizini o‟rganish» laboratoriya 
ishini bajarish. 
3 
10. 
«Namlikni rostlash” laboratoriya ishini bajarish. 
3 
11. 
«Sathni rostlash» laboratoriya ishini bajarish. 
3 
12. 
«Idishlardagi yoriq va teshiklarni aniqlash» laboratoriya ishini 
bajarish. 
3 
13. 
«Jismlarning va ob‟ektlarning haroratini rostlash» laboratoriya ishini 
bajarish. 
3 

---

33 
14. 
ON. № 1. Olingan natijalarni hisoblash va hisobot. 
3 
15. 
«Tabletka va ampulalarni avtomatik ravishda sanash» laboratoriya
ishini bajarish. 
3 
16 
“Yoritish tarmoqlarini avtomatik boshqarish” laboratoriya ishini 
bajarish. 
3 
17 
“Parashok namligini tez aniqlash qurilmasining ishlashini tadqiq 
qilish” laboratoriya ishini bajarish. 
3 
18 
“Parashok namligini tez aniqlash va uni tadqiq qilish” laboratoriya
ishini bajarish. 
3 
19 
Avtomatika, hisoblash texnikasi va manipulyatorlarda ishlatiladigan 
logik va boshqa elementlarning tuzilishi, ishlashi hamda 
xarakteristikalari bilan tanishish.
3 
20 
«Trigger va triggerlarning elektron sxemalarda ishlatilishi» 
laboratoriya ishini bajarish.
3 
21 
Avtomatikada, manipulyatorlarda, nazorat qiluvchi va boshqaruvchi 
sistemalarda ishlatiladigan ayrim logik elementlarning ishlashini 
tadqiq qilish.
3 
22 
“Potok-1 apparatining ishlashini tadqiq qilish” laboratoriya ishini 
bajarish. 
3 
23 
“UVCh-30 apparatini ishlashini tadqiq qilish” laboratoriya ishini 
bajarish.
3 
24 
“Iskra-1 dorsonvalizasiya apparatini ishlashini tadqiq qilish ” 
laboratoriya ishini bajarish.
3 
25 
“Amplipuls-4 apparatini ishlashini tadqiq qilish” laboratoriya ishini 
bajarish. 
3 
26 
Tonus-1 apparatining ishlashini tadqiq qilish” laboratoriya ishini 
bajarish.
3 
27 
“Elektrokardiograf apparatini ishlashini tadqiq qilish” laboratoriya
ishini bajarish. 
3 
28 
ON. № 2. Olingan natijalarni hisoblash va hisobot.
3 
Kafedra majlisida tasdiqlangan. Bayonnoma № 
Kafedra mudiri: Ilxomov X.Sh. 

---

34 
Monotematik komissiyaning yig‟ilishida muhokama etildi va tasdiqlandi. 
BAYONNOMA № . 30.06.2014 
FIZIKA, MATEMATIKA VA AT KAFEDRASI. 
SANOAT FARMASIYASI YO‟NALISHI UCHUN 
TEXNOLOGIK JARAYoNLARINI AVTOMATLAShTIRISh FANIDAN 
MA‟RUZALAR MAVZUSINING 
R Ye J A S I 2014-2015 O‟QUV YILI. 
t|t 
MAVZU 
Soat 
Vaqti
1. 
Kirish. Avtomatika asosiy tushunchalari. Kurs predmeti va 
vazifalari.Ishlab 
chiqarish 
jarayonini 
avtomatlashtirish. 
Kibernetika. 
Texnalogik 
jarayonni 
boshqarishning 
avtomatlashtirilgan sistemasi. 
2 
2. 
Umumiy tushuncha.O‟lchash asboblariga qshyiladigan asosiy 
talablar.Haroratni o‟lchash va termo o‟lchash asboblari. Bosimni 
o‟lchash va o‟lchov asboblari.Namlikni o‟lchash.Siljish, kuch, 
tezlikni o‟lchash. O‟lchov asboblari. Bunkerdagi maxsulot satxi 
balandligini kuzatish va fotosezgichli ARS i. Texnologik oqimda 
maxsulot massasini o‟lchash. 
2 
3. 
Umumiy ma‟lumot. Kuchaytirgichlarning turlari mexanik, 
gidravlik, magnitli, elektron lampali va yarim o‟tkazgichli. 
Ularning turlari, sxemalari , ish prinsiplari va asosiy 
xarakteristikalari. Mexanik, gidravlik, pnevmatik, 
elektromashinaviy, elektron va yarim otkazgichli 
kuchaytirgichlar. Ularning ishlash prinsplari. 
2 
4. 
Ijrochi elementlar. Ularning tuzilishi va ishlash printsiplari. 
Elektrik va noelektrik (gidravlik, pnevmatik va mexanik 
servodvigatellar) ijrochi elementlar. Rostlovchi elementlar, 
ularning ishlash prinsplari va xarakteristikasi. 
2 
5. 
Rele. Fotoelektron rele. Ximoya apparati. Ikki xolatli ARSni 
mantiqiy boshqarish sxemasi. 
2 
6. 
Umumiy ma‟lumot. Ob‟ektning energiya yoki modda almashish 
(akkumulyatorlik) xususiyati. Ob‟ektning o‟ziga tenglashish 
xususiyati. Ob‟ektning o‟tish vaqti va vaqt konstantasi. O‟tish 
jarayonidagi kechikishlar 
2 
7. 
Avtomatik rostlash usullari. Avtomatik rostlash sihemalari -ARS, 
ularning ta‟rifi va asosiy tushunchalari. Funksional sxemalari. 
Rostlash usullari.Teskari bog‟lanish tushunchasi. 
2 

---

35 
8. 
ARS ni tadqiq qilish masalalari. Avtomatika elementlarini 
matematik ifodalash. ARS ni matematik ifodalash. ARS ning ish 
tarzi. ARS ning dinamik tavsiflari. Signal uzatish funksiyasi.
2 
9. 
ARS ning dinamik bo‟g‟inlari. ARS ning tuzilish sxemalari va 
ekvivalent almashtirish usullari. Kuchaytiruvchi, integrallovchi, 
differensiallovchi, aperodik va kechiktiruvchi zvenolar, ularning 
tenglamalari, uzatish funksiyalari. 
2 
10. 
ARS dagi o‟tish jarayoni. O‟tish jarayoning turlari. Turg‟unlikni 
aniqlash usullari: algebraik, Gauss-Gurvits, Mixaylov va 
Naykvis usullari. O‟tish jaryoning sifat ko‟rsatkichlari. 
2 
11. 
Rostlovchi haqida tushuncha. Ularning turlari. Bevosita va 
bilvosita rostlagichlar. Uzlukli va uzluksiz rostlash. Texnologik 
jarayonlarda 
ishlatiladigan 
rostlagichlar. 
Dori 
tayyorlash 
texnalogiyasida rostlagichlarning qo‟llanilishi. 
2 
12. 
Umumiy ma‟lumot. Avtomatlashtirishning loyxalash elementlari 
va texnologik jarayonni avtomatlashtirish. Loyxalash bosqichlari. 
Avtomatlashtirishning texnalogik sxemasi. Funksional 
sxemaning tuzilishi. Texnologik jarayonlarni boshqarish 
sistemalarining irarxar tuzulishi. 
2 
13. 
Umumiy ma‟lumot. Tipovoy ob‟ektlar. Sarfni rostlash 
ob‟ektlarini 
va 
materiallarni 
uzluksiz 
dozalashni 
avtomatlashtirish. Aralashtirish , absorbtsiya va quritish jarayoni 
ob‟ektini avtomatlashtirish. Kimyoviy –texnalogik jarayonlarni 
avtomatlashtirish. 
2 
14. 
Umumiy ma‟lumot. Noorganik moddalar ishlab chiqarish 
jarayonlarini 
avtomatlashtirish. Organik 
moddalar ishlab 
chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish. 
2 
Kafedra majlisida tasdiqlangan. Bayonnoma № 12. 25. 06. 2014 y. 
Kafedra mudiri: Ilxomov X.Sh. 

---

36 
Monotematik komissiyaning yig‟ilishida muhokama etildi va tasdiqlandi. 
Bayonnoma № 
FIZIKA, MATEMATIKA, AT KAFEDRASI. 
BIOTEXNOLOGIYA YO‟NALISHI UCHUN 
TEXNOLOGIK JARAYoNLARINI AVTOMATLAShTIRISh FANIDAN 
LABORATORIYa MAShG‟ULOTLARINING MAVZULARI R Ye J A S I 
2014-2015 O‟QUV YILI. 
T|t 
№ 
MAVZULAR 
Coati 
O‟tish 
vakti 
1. 
Kirish. Texnika xavfsizligi talablari va qoidalariga rioya qilishni 
o‟rganish. Laboratoriyadagi elektr ta‟minoti va jihozlari bilan 
tanishtirish. Asosiy atamalar, ta‟riflar va tasniflar. 
3 
2. 
“Yarim o‟tkazgichli diodlarni tadqiq qilish” laboratoriya ishini 
bajarish. 
3 
3. 
“Harorat datchiklarining ishlashini tadqiq qilish” laboratoriya ishini 
bajarish.
3 
4. 
“Generatorning kuchlanish bo‟yicha ishlashini tadqiq qilish” 
laboratoriya ishini bajarish.
3 
5. 
“Generatorning chastota bo‟yicha ishlashini tadqiq qilish” 
laboratoriya ishini bajarish.
3 
6. 
“Relelarning sinflari, tuzilishi va ishlash negizini 
o‟rganish”laboratoriya ishini bajarish. 
3 
7. 
«Elektron rele modeli va unig avtomatikada qo‟llanilishi» 
laboratoriya ishini bajarish. 
3 
8. 
“Induktiv datchik va Gerkonning avtomatikada qo‟llanilishi» 
laboratoriya ishini bajarish. 
3 
9. 
«Vaqt relesining tuzilishi va ishlash negizini o‟rganish» laboratoriya 
ishini bajarish. 
3 
10. 
«Namlikni rostlash” laboratoriya ishini bajarish. 
3 
11. 
«Sathni rostlash» laboratoriya ishini bajarish. 
3 
12. 
«Idishlardagi yoriq va teshiklarni aniqlash» laboratoriya ishini 
bajarish. 
3 
13. 
«Jismlarning va ob‟ektlarning haroratini rostlash» laboratoriya ishini 
bajarish. 
3 

---

37 
14. 
ON. № 1. Olingan natijalarni hisoblash va hisobot. 
3 
15. 
«Tabletka va ampulalarni avtomatik ravishda sanash» laboratoriya
ishini bajarish. 
3 
16 
“Yoritish tarmoqlarini avtomatik boshqarish” laboratoriya ishini 
bajarish. 
3 
17 
“Parashok namligini tez aniqlash qurilmasining ishlashini tadqiq 
qilish” laboratoriya ishini bajarish. 
3 
18 
“Parashok namligini tez aniqlash va uni tadqiq qilish” laboratoriya
ishini bajarish. 
3 
19 
Avtomatika, hisoblash texnikasi va manipulyatorlarda ishlatiladigan 
logik va boshqa elementlarning tuzilishi, ishlashi hamda 
xarakteristikalari bilan tanishish.
3 
20 
«Trigger va triggerlarning elektron sxemalarda ishlatilishi» 
laboratoriya ishini bajarish.
3 
21 
Avtomatikada, manipulyatorlarda, nazorat qiluvchi va boshqaruvchi 
sistemalarda ishlatiladigan ayrim logik elementlarning ishlashini 
tadqiq qilish.
3 
22 
“Potok-1 apparatining ishlashini tadqiq qilish” laboratoriya ishini 
bajarish. 
3 
23 
“UVCh-30 apparatini ishlashini tadqiq qilish” laboratoriya ishini 
bajarish.
3 
24 
“Iskra-1 dorsonvalizasiya apparatini ishlashini tadqiq qilish ” 
laboratoriya ishini bajarish.
3 
25 
“Amplipuls-4 apparatini ishlashini tadqiq qilish” laboratoriya ishini 
bajarish. 
3 
26 
Tonus-1 apparatining ishlashini tadqiq qilish” laboratoriya ishini 
bajarish.
3 
27 
“Elektrokardiograf apparatini ishlashini tadqiq qilish” laboratoriya
ishini bajarish. 
3 
28 
ON. № 2. Olingan natijalarni hisoblash va hisobot.
3 
Kafedra majlisida tasdiqlangan. Bayonnoma № 
Kafedra mudiri: Ilxomov X.Sh. 

---

38 
Monotematik komissiyaning yig‟ilishida muhokama etildi va tasdiqlandi. 
BAYONNOMA № . 30.06.2014 
FIZIKA, MATEMATIKA VA AT KAFEDRASI 
BIOTEXNOLOGIYA YO‟NALISHI UCHUN 
TEXNOLOGIK JARAYoNLARINI AVTOMATLAShTIRISh FANIDAN 
MA‟RUZALAR MAVZUSINING 
R Ye J A S I 2014-2015 O‟QUV YILI. 
t|t 
MAVZU 
Soat 
Vaqti
1. 
Kirish. Avtomatika asosiy tushunchalari. Kurs predmeti va 
vazifalari.Ishlab 
chiqarish 
jarayonini 
avtomatlashtirish. 
Kibernetika. 
Texnalogik 
jarayonni 
boshqarishning 
avtomatlashtirilgan sistemasi. 
2 
2. 
Umumiy tushuncha.O‟lchash asboblariga qshyiladigan asosiy 
talablar.Haroratni o‟lchash va termo o‟lchash asboblari. Bosimni 
o‟lchash va o‟lchov asboblari.Namlikni o‟lchash.Siljish, kuch, 
tezlikni o‟lchash. O‟lchov asboblari. Bunkerdagi maxsulot satxi 
balandligini kuzatish va fotosezgichli ARS i. Texnologik oqimda 
maxsulot massasini o‟lchash. 
2 
3. 
Umumiy ma‟lumot. Kuchaytirgichlarning turlari mexanik, 
gidravlik, magnitli, elektron lampali va yarim o‟tkazgichli. 
Ularning turlari, sxemalari , ish prinsiplari va asosiy 
xarakteristikalari. Mexanik, gidravlik, pnevmatik, 
elektromashinaviy, elektron va yarim otkazgichli 
kuchaytirgichlar. Ularning ishlash prinsplari. 
2 
4. 
Ijrochi elementlar. Ularning tuzilishi va ishlash printsiplari. 
Elektrik va noelektrik (gidravlik, pnevmatik va mexanik 
servodvigatellar) ijrochi elementlar. Rostlovchi elementlar, 
ularning ishlash prinsplari va xarakteristikasi. 
2 
5. 
Rele. Fotoelektron rele. Ximoya apparati. Ikki xolatli ARSni 
mantiqiy boshqarish sxemasi. 
2 
6. 
Umumiy ma‟lumot. Ob‟ektning energiya yoki modda almashish 
(akkumulyatorlik) xususiyati. Ob‟ektning o‟ziga tenglashish 
xususiyati. Ob‟ektning o‟tish vaqti va vaqt konstantasi. O‟tish 
jarayonidagi kechikishlar 
2 
7. 
Avtomatik rostlash usullari. Avtomatik rostlash sihemalari -ARS, 
ularning ta‟rifi va asosiy tushunchalari. Funksional sxemalari. 
Rostlash usullari.Teskari bog‟lanish tushunchasi. 
2 

---

39 
8. 
ARS ni tadqiq qilish masalalari. Avtomatika elementlarini 
matematik ifodalash. ARS ni matematik ifodalash. ARS ning ish 
tarzi. ARS ning dinamik tavsiflari. Signal uzatish funksiyasi.
2 
9. 
ARS ning dinamik bo‟g‟inlari. ARS ning tuzilish sxemalari va 
ekvivalent almashtirish usullari. Kuchaytiruvchi, integrallovchi, 
differensiallovchi, aperodik va kechiktiruvchi zvenolar, ularning 
tenglamalari, uzatish funksiyalari. 
2 
10. 
ARS dagi o‟tish jarayoni. O‟tish jarayoning turlari. Turg‟unlikni 
aniqlash usullari: algebraik, Gauss-Gurvits, Mixaylov va 
Naykvis usullari. O‟tish jaryoning sifat ko‟rsatkichlari. 
2 
11. 
Rostlovchi haqida tushuncha. Ularning turlari. Bevosita va 
bilvosita rostlagichlar. Uzlukli va uzluksiz rostlash. Texnologik 
jarayonlarda 
ishlatiladigan 
rostlagichlar. 
Dori 
tayyorlash 
texnalogiyasida rostlagichlarning qo‟llanilishi. 
2 
12. 
Umumiy ma‟lumot. Avtomatlashtirishning loyxalash elementlari 
va texnologik jarayonni avtomatlashtirish. Loyxalash bosqichlari. 
Avtomatlashtirishning texnalogik sxemasi. Funksional 
sxemaning tuzilishi. Texnologik jarayonlarni boshqarish 
sistemalarining irarxar tuzulishi. 
2 
13. 
Umumiy ma‟lumot. Tipovoy ob‟ektlar. Sarfni rostlash 
ob‟ektlarini 
va 
materiallarni 
uzluksiz 
dozalashni 
avtomatlashtirish. Aralashtirish , absorbtsiya va quritish jarayoni 
ob‟ektini avtomatlashtirish. Kimyoviy –texnalogik jarayonlarni 
avtomatlashtirish. 
2 
14. 
Umumiy ma‟lumot. Noorganik moddalar ishlab chiqarish 
jarayonlarini avtomatlashtirish. Organik 
moddalar ishlab 
chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish. 
2 
Kafedra majlisida tasdiqlangan. Bayonnoma № 12. 25. 06. 2014 y. 
Kafedra mudiri: Ilxomov X.Sh. 

---

40 
O‟ZBEKISTON RESPUBLIKASI SOG‟LIQNI SAQLASH VAZIRLIGI 
TOSHKENT FARMATSEVTIKA INSTITUTI 
FIZIKA, MATEMATIKA VA AХBOROT TEХNOLOGIYALARI KAFEDRASI 
FARMATSIYA TEХNOLOGIK JARAYONLARINI AVTOMATLASHTIRISH 
FANIDAN MA‟RUZALAR MATNI 

---

41 
TOSHKENT – 2011