Nitrat kislota ishlab chiqarish

---

MINERAL O‘G‘ITLAR VA TUZLAR KIMYOVIY TEXNOLOGIYASI 
13 
3–mavzu: AZOTLI O‘G‘ITLAR. AMMIAK ISHLAB CHIQARISH. 
NITRAT KISLOTA ISHLAB CHIQARISH 
 
Reja: 
1.
Azotli birikmalarning xalq xo‘jaligidagi ahamiyati 
2.
Azotning xomashyo manbalari 
3.
Atmosfera azotini birikma holiga o‘tkazish
4.
Sintetik ammiak ishlab chiqarish 
5.
Ammiak sintez qilish. 
6.
Azot sanoatining kelgusidagi rivojlanishi. 
7.
Nitrat kislotaning fizik-kimyoviy xossalari.
8.
Ammiakning kontaktli oksidlanishi. 
9.
Nitroza gazlarini suyultirilgan nitrat kislotaga qayta ishlash. 
10.
Konsentrlangan nitrat kislota olish. 
11.
Nitrat kislotani to‘g‘ridan-to‘g‘ri sintez qilish. 
12.
Nitrat kislotani saqlash va tashish. 
Tayanch iboralar:
azotli birikmalarning qo‘llanilishi, azotning 
xomashyolari, atmosfera azotini birikma holatiga o‘tkazish, ammiakning 
xossalari, ammiak ishlatilish sohalari, ammiak sintez qilish usullari, 
ammiak sintez qilish sxemasi, ammiak sintez qilish kolonnasi, nitrat kislota 
olinish usullari, azotni oksidlash, ammiakni oksidlash, ammiakni oksidlash 
sxemasi, nitrat kislota sintezi, konsentrlangan nitrat kislota olish usullari, 
nitrat kislota sintezi avtoklavi, nitrat kislotaning xossalari, nitrat kislotaning 
qo‘llanilishi, nitrat kislota navlari.
 
1. Azotli birikmalarning xalq xo‘jaligidagi ahamiyati.
 
Xalq xo‘jaligining turli tarmoqlarida har yili ishlatiladigan azotli birikmalar 
miqdori bir necha o‘n million tonnaga yetadi. 
Azotli birikmalar, masalan, nitrat kislota portlovchi moddalar (trotil, 
nitroglitserin, tutunsiz porox va hokazo), bo‘yoqlar va kinoplyonkalar tayyorlashda 
asosiy boshlang‘ich birikmalardan hisoblanadi; kaliyli selitra asosida qora porox
olinadi; nitrat kislota hamda uning ba’zi tuzlari (AgNO
3
, NaNO
2
) tibbiyotda 
ishlatiladi. 
Ammiak, nitrat kislota va ammiakli o‘g‘itlar (ammiakli selitra, ammoniyli, 
ammoniylashgan superfosfat va hokazo) olishda asosiy xomashyo bo‘lishi bilan 
birga, yana ko‘p miqdorda novshadil spirt (tibbiyotda, turmushda va kimyo 

---