If. •f с ж ж Салимов КимёВий технодогиянинг асосий караёнАари Во урилмоАпри I зл' Пз

с1.г/с1и
 
— цилиндрсимон деворнинг т а ш к и ва ички диа- 
м е тр л а ри н ин г нисбати.
(9.21) 
т ен г л а ма д а н куриниб турибдики, цилиндрсимон д е ­
ворнинг ка ли н л иг и буйича т е м п е р а т у р а эгри чизик буйича 
узгаради, бу тенглама тургун иссиклик режими учун цилиндрсимон 
деворнинг иссиклик у тк а з у в ч а н л и к тенг лама сини ифодалайди.
Бир неча к а т л а м л и цилиндрсимон деворда н иссиклик у т к а ­
з у вч а нл ик нули билан б ерилг а н иссиклик микдорини куйидаги 
т е н г л а м а о рк а ли хисоблаш мумкин:
Н у р л ан и ш ё р д а м и д а иссиклик а л ма ши ни ши жисм ички 
энергиясини э лектр магнит тулкин орка ли т а р к а л и ш и г а асослан- 
ган. Ну рл ан аё тг ан жисмда н а ж р а л г а н электр магнит тулкиннинг
бу ер д а б = гт — 
г и', с18
 
урнига 
с1г
 
ни куйиш мумкин:
ф __ — 
Х2пгЬ%1
^
аг
ёки
йг
(9. 2 0 )
г
бундан
(*д!
ёки 
гт/г и = с1т/с1и
хисобга олинса:
2
л
1
т(<д| - < д2) 
у 2 , 3 1кйт/й„
( 9 . 2 1 )
2
л^т(/Д|- / %)
( 9 . 2 2 )
9.4-§. И С С И К Л И К Н У Р Л А Н И Ш И
227

---

в а к у у м д а г и т е з л и г и н у р н и н г т е з л и г и г а т е н г д и р ( С = 3 - 1 0 8 м / с ) .
Э л е к т р м а г н и т т у л к и н б о ш а д б и р о р ж и с м д а ю т и л г а н и д а к а й т а д а н
м о л е к у л а л а р н и н г и с с и к л и к х а р а к а т и э н е р г и я с и г а а й л а н а д и .
И с с и к л и к н у р л а н и ш и н и н г т у л к и н у з у н л и г и 7 0 0 — 4 - 105 нм ч е г а р а -
с ид а у з г а р а д и . Н у р л а н и ш т е з л и г и т е м п е р а т у р а н и н г о ш и ш и б и л а н
к у п а я д и . Ю к о р и т е м п е р а т у р а д а ( м а с а л а н ¿ ^ 6 0 0 ° С б у л г а н д а )
к а т т и к ж и с м л а р ва г а з л а р у р т а с и д а г и и с с и к л и к а л м а ш и н и ш и д а
н у р л а н и ш йули б и л а н и с с и к л и к н и н г т а р к а л и ш и х а л к и л у в чи
а х а м и я т г а э г а б у л а д и .
А г а р ж и с м н и н г ю з а с и г а <2Н м и к д о р и д а н у р л а н г а н и с с и к л и к
т у ш с а , ун и н г ф а к а т б ир у л у ши ф д ж и с м т о м о н и д а н ю т и л а д и ва 
и с с и к л и к э н е р г и я с и г а а й л а н а д и , б о ш к а у л у ш и ю з а с и д а н к а й т а р и л а д и , э н е р г и я н и н г к о л г а н у л у ш и
э с а ж и с м
о р к а л и у т иб к е т а д и . Д е м а к :
<2н = <УА+ ( 9 . 2 3 )
ёки
( 9 -2 4 >
(9.24) т е н г л а м а д а г и б ир и н ч и б у л и н м а ж и с м н и н г н у р л а н г а н
и с с ик л и к н и ют иш к о б и л и я т и н и , и к ки нчи б у л и н м а к а й т а р и ш
к о б и л и я т и н и , у ч инч и б у л и н м а э с а ж и с м н и н г у з и д а н н у р л а н г а н
и с с и к л и к н и у т к а з и б ю б о р и ш к о б и л и я т и н и б и л д и р а д и . А г а р
г .
’ 
«н 
Ва 
’
д е м а к , к у й и д а г и г а э г а б у л а м и з :
Л + /? + £> = 1 
( 9 . 2 5 )
Л, /? ва /5 нинг сон к и й м а т и г а кура , ж и с м л а р к у й и д а г и т у р л а р г а
б у л и н а д и :
1) а г а р /4 — 1 (/? = 0 = 0) б у л с а , у х о л д а ж и с м г а т у ш а ё т г а н
ну рл а н г а н э н ерг и ян инг х а м м а с и ют ил ад и. Б у н д а й ж и с м а б с о л ю т
к о р а ж и с м д е б а т а л а д и ;
2) а г а р /? = 1 
(А
= £ ) = 0) б у л с а , ж и с м г а т у ш а ё т г а н н у р л а н г а н
э н е р г и я н и н г х, аммаси к а й т а р и л а д и . Б у н д а й ж и с м а б с о л ю т
о к ж и с м д е б ю р и т и л а д и ;
3) а г а р £ ) = 1 (Л = /? = 0) б у л с а , ж и с м н и н г ю з а с и г а т у ш а ё т г а н
н у р л а н г а н э н е р г и я н и н г х а м м а с и ж и с м д а н ут иб к е т а ди . Б у н д а й
ж и с м д и а т е р м и к ж и с м д е б а т а л а д и .
Т а б и а т д а а б с о л ю т к о р а ёки а б с о л ю т о к д и а т е р м и к ж и с м л а р
йук, 
А, Я
ва О у р т а с и д а г и б о г л и к л и к ж и с м н и н г т а б и а т и г а ,
ю з а с и н и н г х а р а к т е р и ва у н и н г т е м п е р а т у р а с и г а б о г л и к . О д а т д а
к а т т и к ж и с м л а р ва с у ю а д и к л а р учун 0 = 0 ва Л + / ? = 1 б у л а д и .
Г а з л а р эс а а с о с а н д и а т е р м и к ж и с м л а р к а т о р и г а к и р а д и . Х,акикий 
ш а р о и т д а ж и с м л а р ю з а с и г а нур х о л и д а т у ш г а н э н е р г и я н и н г б ир
228

---

улуши ютилади, яна бир удуши к а й т а р и л а д и , ко л г ан кисмини эса 
жисм узидан утказиб юборади. Бундай ж и см ла р одатда к у л р а н г 
ж и с м л а р деб юритилади.