Bilimdi akparattandyru indd

WebTutor 
қашықтықтан оқыту жүйесі келесі модульдерден 
тұрады:
1. Оқу курсының редакторы, интербелсенді жаттығулар редак-
торы, тест редакторы, бақылау сұрақтары қамтылған қашықтықтан 
оқытуды басқару модулі;
2. Оқу порталын басқару модулі порталдың ақпараттық материал-
дары редакторын, ұйымдастырылған құрылымды/қолданушыларды 
енгізуді сақтау орнын; форумдарды басқару/модельдеуді қамтиды;
3. Мəліметтермен алмасуға арналған шлюз. Бұған қызметкерлерді 
есепке алу жүйесінен мəлметтерді енгізу, (Active Directory, LDAP-
мен интеграция); кез келген реляциялық мəліметтер қорының 
негзінде құрылған қоймағы мəліметтерді экспорттау кіреді; 
Кез келген масштабтағы филиалдық желісі бар компания үшін 
WebTutor таратылған қашықтықтан оқыту жүйесінің негізінде оқу 

---

338
материалдарымен (SCORM, AICC) алмасудың халықаралық стан-
дартын қолдайды.
- «Прометей» жүйесі модульдік архитектурасы қажетінде жүйені 
кеңейтуге, модернизациялауға жəне масштабтауға мүмкіндік береді. 
Жүйе келесідей модульдерден тұрады.
- типтік Web-узел – оқу орталығы, курстар мен пəндер тізімін, 
ұйымдағы Интернеттегі немесе Интернеттегі тьюторлар тізімі
туралы ақпаратты беретін HTML-беттерінің жиынтығы;
- «Администратор» АЖМ (Автоматтандырылған жұмыс модулі). 
Модуль администратордың өз қызметтік міндеттерін орында-
уын қамтамасыз етеді. Оның міндеттеріне келесілер жатады: 
жүйені басқару, оның компонеттеріне қолжетімділік құқығын 
шектеу, жаңа тьюторларды жəне ұйымдастырушыларды тіркеу. 
Қолданушы Желіге қосылған кез келген клиенттік компьютер-
мен жұмыс істей алады.
- «Ұйымдастырушы» АЖМ. Модуль ұйымдастырушылардың 
өздерінің қызметтік міндеттерін орындауын қамтамасыз етеді: 
оқушылар тобын қалыптастыру, тыңдаушыларды тіркеу, оқыту 
ақысын төлеуді жəне оқу материалдарын жіберуді бақылау.
- «Тьютор» АЖМ. Бұл модуль тьютордың өзінің қызметтік 
міндеттерін орындауын қамтамасыз етеді. Оның міндеттеріне 
мыналар жатады: тыңдаушыларға кеңес беру, олардың 
үлгерімін бақылау, тестілеу, сынақ кітапшасына бағаны қою, 
басшылыққа есеп беруді қалыптастыру.
- «Тыңдаушы» АЖМ. Бұл модуль тыңдаушыны курсты оқып-
үйренуге арналған барлық қажетті құралдармен қамтамасыз 
етеді. Тыңдаушы тьютормен жəне курстастарымен қарым-
қатынас жасай алады, курстың электрондық версияларын 
оқып-үйренеді, зертханалық жұмыстарды орындай алады, тест 
тапсыра алады, қатемен жұмыс жасау мүмкіндігіне ие болады.
- «Трекинг» модулі мəліметтер қорында оқу орталығының Web-
серверінде орналасқан ақпараттық материалдарға деген ха-
барламаларды есепке алады, сондай-ақ кім не туралы, қашан 
жазғандығы, ия ақпаратты қарағандығы туралы есепті береді.
- 
«Курс» модулі курсқа тыңдаушылар, тьюторлар, 
ұйымдастырушылар жəне администраторлар тұрғысынан 
қолжетімділікті қамтамасыз етеді. Əрбір қолданушы үшін 
курстар тізімі топтағы оның неге мүшелігінің негізінде 
қалыптасады.

---

339
- «Тіркеу» модулі жаңа тыңдаушылар жүйесіне тіркейді жəне 
олар туралы ақпаратты мəліметтер қорына енгізеді.
- «Тест» модулі əрбір тыңдаушы үшін тест тапсырмасын 
қалыптастырады. Мəліметтер қорында сұрақтардың жауабын 
сақтайды, оларды талдайды жəне алынған балды есептейді. 
Тестті тапсыру туралы нақты есепті тіркейді жəне оны келесі 
талдау үшін серверде сақтайды. 
- 
«Тест дизайнері» интербелсенді режимде жаңа тесттерді 
құруға, бұрыннан бар тесттерді мəтіндік файлдан кеңейтуге 
жəне өзгертуге мүмкіндік береді.
- «Есеп» модулі төлемақының түсуін бақылауды жəне оқу мате-
риалдарын таратуды бақылауды қамтамасыз етеді.
- «Есептер» модулі оқу мекемесінің іс-əрекеті туралы түрлі 
есептерді қалыптастырады.
- «Курс дизайнері» модулі автономды режимде, оларды кейіннен 
оқу орталығының серверінде орналастырылатын электронды 
оқу курстарын құруға мүмкіндік береді. Жергілікті компьютер-
ге орнатылған жеке программаны білдіреді. Бұл компьютерді 
Желіге қосу міндетті емес. 
- жүйенің кемшілігі Microsoft өніміне тіркелгенінде болып та-
былды, сондықтан масштабтануы жеткіліксіз.
Naumen Learning
– оқу орталғының жұмысын, оқу материалдарын 
дайындау мен қашықтықтын оқытуды жүзе асыруды автоматтандыруға 
арналған кешендік жүйе. 
Naumen Learning 
арқылы мыңдаған пайдала-
нушылар жоғары жəне орта арнайы оқу мекемелерінде, корпоративтік 
оқу жəне тренинг-орталықтарында жəне консалтингтік компаниялар-
да электрондық формада оқудан өтеді.
Аталған жүйенің артықшылығы мен мүмкіндіктері:
- жұмыс орнынан жəне жеке компьютерінен үзіліссіз интернет 
арқылы қашықтықтан оқыту жəне тестілеуден өту мүмкіндігі;
- кез келген ыңғайлы уақытта оқыту, оқытудың персоналданған 
программалары;
- ағымдағы, бұрынғы жəне жоспарланатын оқыту туралы 
барлық қажетті ақпарат қамтылған ыңғайлы жеке кабинет. 
Қарым-қатынас пен презентацияның тіркелуі, оқытушымен, 
əріптестерімен қатынас, білім базасы;
- жоспарланған оқу жағдайлары туралы хабарлама;
- əртүрлі қалаларда орналасқан тыңдаушылардың үлкен тобын 
қашықтықтан оқыту мүмкіндігі;

---

340
- оқу ақысының орта бағасының төмендеуі; 
- динамиканы бақылап отыру мүмкіндігі жəне оқыту үрдісін 
қатысусыз басқару.
Оқу мекемелерінде Naumen Learning-ді қолдану саласы 
оқушыларды қашықтықтан оқытуды ұйымдастыру жəне оқу 
курстарын басқару. Жүйе барлық оқу мекемесінле немесе жеке 
бөлімшелерде, филиалдарда, факультеттерде жəне кафедраларда 
қолданылуы мүмкін.
Шешілетін міндеттер:
- оқу мекемесінің электрондық архивін құру;
- оқушыларды қашықтықтан оқытуды жүргізу мүмкіндігі;
- оқытудың түрлі кезеңдерінде оқушыларды электронды 
тестілеу;
- оқушылардың үлгерімі туарлы аналитикалық есептерді құру 
мүмкіндігі;
- кері байланыс жүйесін жəне оқу мекемесінің ақпараттан-
дырылған потенциалды жəне əрекет етуші тұтынушылар 
қызметін құру.
J2EE платформасына негізделеді жəне операциялық жүйеге 
бекітілмеген.
- «Униар» компаниясы дайындаған «ДОЦЕНТ» (Қашықтықтын 
оқытушы орталық) автоматтандырылған қашықтықтан оқыту 
жүйесі жоғары дəрежелі қашықтықтан оқытудың программалық-
əдістемелік құралдарының кешенін құрайды, сондай-ақ интер-
нет интранет технологияларына жəне білім берудің компьютерлік 
оқытушы программалары жəне тестілеу жүйелеріне негізіндегі 
қазіргі əдістемесіне негізделген тыңдаушыларды қайта даярлау жəне 
тестілеу.
ДОЦЕНТ құрамына келесілер кіреді:
- таңдаушыларды қайта даярлау мен тестілеуге бағытталған 
оқытудың автоматтандырылған қашықтықтан оқыту жүйесі;
- оқытушы жəне бақылаушы программаларды құрудың аспаптық 
құралдары;
- берілген күрделілік бойынша жеке тестерді құру мен 
генерациялауға арналған графикалық қабықша;
- есеп пен статистиканы, түрлі формадағы есепті енгізуге 
арналған оқу орталығының орталықтандырылған мəліметтер 
қорын сүйемелдеу құралы;
- оқытушы программалар жиынтығы;

---

341
- автоматтандырылған жұмыс орны: «Адмиистратор АЖО», 
«Куратор АЖО», «Оқытушы АЖО», «Тыңдаушы АЖО», Вир-
туалды оқу орталығының қызметін қамтамасыз ететін үрдіс.
Кемшілігі – пайдаланушыларда ҚОЖ интерфейсінде кедергілер 
кездеседі, ҚОЖ қызметінің жеткіліксіздігі жəне Microsoft өніміне 
тіркелуінде.
- e-Learning Server 
коропкалық өнімі Интернет/Интранетте өзіндік 
оқу орталығын құруға жəне қашықтықтан оқытудың толықтай циклін 
ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Оқу орталығының сервисіне 
келесілер кіреді: оқытушыларды, курстарды жəне білім алушы-
ларды электрондық деканатқа тіркеу, курстың, оқу жоспарының, 
сабақ кестесінің материалдарын қалыптастыру; on-line дəрістер, 
семинарлар, сынақтар, тестілеу, тренингтер жүргізу; білім алушы-
лар мен оқытушылардың конференциясы, чаттар, хабарландыру 
тақтасы арқылы қарым-қатынасын қалыптастыру, сонымен қатар 
кітапханаларды құру жəне əртүрлі типтегі статистиканы енгізу. 
Модульдік архитектура, ашық код жəне құралдарды баптау жəне 
интеграциялаудың қызметі негізінде 
e-Learning Server 
жылдым 
кеңейтіледі. IMS жəне AICC-қа толықтырумен SCORM 2004 специ-
фикациясын қолдайды. 
Жоғары оқу орындарында қашықтықтан оқытуды ұйымдастыруға 
арналған ЖОО-на арналған нұсқасы, жүйенің ядросының қызметінен 
басқа келесідей негізгі қасиеттерді қамтиды:
- мамандықтар мен бағыттарын жоспарлауды қалыптастыру (оқу 
мекемесінің талаптарына сəйкесінше);
- мысалы, семестр аяқталғаннан кейін білім алушыларды топтық 
аудару, есепке алу, оқудан шығару жəне т.б., 
- кредиттік жүйені сүйемелдеу (credit learning – Болон келісімімен 
сəйкесінше).