O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi muhammadolim muhammadsiddiqov

 
4.1 Afg’oniston tashqi siyosatining xususiyatlari va asosiy 
yo’nalishlari 
Bugungi kunda Afg’oniston islom dunyosi va G’arb bilan 
ko’ptomonlama hamkorlik ko’prigini qurib, dadil tashqi siyosatni olib 
o’tkazmoqda. Afg’oniston Islom Respublikasining tashqi siyosatining 
ustuvor yo’nalishlari Afg’oniston Islom Respublikasi Konstitutsiyasining 7 
va 8 moddalarida belgilab qo’yilgan asosiy ishonch, qadriyatlar va 
maqsadlarga asoslangan bo’lib: Davlat o’z tashqi siyosatini mamlakatning 
Mustaqilligi, milliy manfaatlari, hududiy yaxlitligi, shuningdek, yaqin 
qo’shnichilik, o’zaro hurmat va huquqlar tengligi asoslarini saqlab qolgan 
holda olib boradi (8 modda). Davlat Birlashgan Millatlar Tashkilotining 
Nizomi, xalqaro kelishuvlar, shuningdek Afg’oniston imzolagan 
millatlararo shartnomalar va Inson huquqlari umumiy deklaratsiyasiga 
amal qilishi lozim...(7 modda) Tarixining ushbu muhim onida Afg’oniston 
demokratlashuv va qayta tiklash jarayonini boshladi.
Afg’oniston va xalqaro hamjamiyat o’rtasidagi parallel shakllanib 
kelayotgan sherikchilik oqibatida Afg’onistonning tashqi munosabatlari 
jiddiy o’zgarishlarga duch keldi. Toliblar hukumatining qulashidan so’ng 
afg’on hukumati faol siyosat olib borib, o’z munosabatlarini xalqaro 
hamajamiyat bilan mustahkamlashga kirishdi. Afg’oniston nafaqat 
Markaziy Osiyo, Yaqin Sharq va Sub-qit’a mintaqalari o’rtasidagi ko’prik 

---

132 
bo’lib qolmasdan, balki islom dunyosi va plyuralistik demokrati oilasi 
bilan ham yaqin munosabatlarni o’rnatish qarorini belgilab qo’ydi. Biroq, 
Afgonistonning xalqaro sheriklari tomonidan qo’llab-quvvatlanishiga 
avvalgidek aminmiz. Afg’onistonning qo’shnilari mintaqadagi davlatlarni, 
shuningdek bizning bevosita Afg’oniston uchun qo’shni bo’lgan eng 
muhim davlatlar qatorida ekanligini hisoblaymiz. Bir necha o’n yillar 
mobaynidagi urushlar va qon to’kilishlar oqibatida Afg’oniston qo’shnilari 
bilan o’zining an’anaviy va muvozanatlashgan munosabatlarini yo’qotdi. 
So’ngi og’ir yillarda Afg’oniston mustaqil va suveren xalq sifatida emas, 
balki subdavlat sub’ekt sifatida ko’rib kelingan. “Tolibon”larning qulashi 
paytidan boshlab hukumat bizning qo’shni mamlakatlar bilan 
munosabatlar dinamikasini o’zgartirishga intildi. Afg’oniston qo’shnilari 
bilan aloqalarda quyidagi ikki g’oyani ilgari suradi. 
Birinchidan, Afg’oniston teng hamkor bo’lishi kerak;
ikkinchidan, Afg’oniston mintaqaviy hamkorlikning katalizatori bo’lishi 
kerak.