T me/tuit students chanel kompyuter tarmoqlari 1 Ma'ruza

t.me/tuit_students_chanel 
Network), tibbiyot tarmoqlari (MBAN(S) – Medicine Body Area Network 
(services)) va boshqalar. Sensor tarmoqlari ishlashida bajariladigan, asosiy 
harakatlar, 24.1-rasmda berilgan (shartli bo‗lmagan jarayonlar punktir bilan 
ko‗rsatilgan) 
24.1-rasm. Sensor tarmoqlarida ma‘lumotlarni yig‗ish va boshqaruv. 
Tarmoqning bir elementidan boshqasiga xabarlarni retranslyasiyalash 
imkoniyati hisobidan sensor tarmoqlari bir necha metrdan bir nechta kilometrgacha 
qo‗llanilishi mumkin. Sensor tarmoq bir tugundan boshqasiga xabarlarni 
retranslyasiyalash imkoniyatiga ega, agarda ushbu tugunlardan birontasi tizimdan 
chiqsa, sensor tarmoq sifatni yo‗qotmasdan, qo‗shni tugunlar orqali ma‘lumotning 
uzatilishin ta‘minlaydi. Tarmoqing o‗zi informasion oqimning eng ma‘qul 
yo‗nalishin belgilaydi (24.2 rasm). 
O‘z-o‘zidan tashkillashtiriladigan 
(lotin tilida, ad hoc –«
joylashuv o‘rni 
bo‘yicha
») 
aloqa tarmog‘i
– tugunlar soni vaqt bo‗yicha tasodifiy bo‗ladigan 
tarmoq, va u 0 dan ba‘zi maksimal ko‗rsatkichgacha o‗zgarishi mumkin. Bunday 
tarmoqda tugunlar orasidagi o‗zaro bog‗liqlik vaqt bo‗yicha tasodifiy bo‗lishi 
mumkin va bu kabi tugunlar orasida ma‘lumotni uzatish va tashqi tarmoq bilan 
aloqa uchun yuzaga keladi. 
Sensor 
Signalga ishlov 
berish 
Analog-raqamli 
o‗zgartirgich 
Signalga ishlov 
berish 
Raqamli-analog 
o‗zgartirgich 
Aktuator 
Boshqaruv sign-i 
shakllantirish 
Prot
se
ss

---

t.me/tuit_students_chanel 
24.2-rasm. Sensor tarmoqlarida axborotlarni marshrutizasiyalash 
Simsiz sensor tarmoq
(SST) (ing. WSN – Wireless Sensor Network) – 
radiokanallar orqali o‗z-aro birlashgan, bajaruvchi qurilmalar va sensorlar 
ko‗pligidan iborat tarmoqlangan, o‗zidan o‗zi tashkillashtiriladigan sensor tarmoq. 
Simsiz sensor tarmoqlari afzalliklari: 

o‗zidan o‗zi qayta tiklanish va o‗zidan o‗zi tashkillashtiriladigan 
imkoniyatga ega; 

kichik o‗lchamda uncha katta bo‗lmagan oraliqga ma‘lumotni uzatish 
imkoniga ega; 

uzakichlarning quvvati (retranslyasiyalash yo‗li bilan); 

tugunlarning past narxda bo‗lishi va o‗larning kichik o‗lchami; 

kam energiya sarfi va avtonom manbalardan ozuqlanish imkoniyati; 

o‗rnatishdagi qulaylik, kabellarni o‗rnatishga zarurlik yo‗qligi (simsiz 
texnologiya va batareyadan ozuqlanish hisobidan); 

bunday tarmoqlarni mavjud bo‗lgan va qo‗llanilayotgan ob‘ektlarga 
qo‗shimcha ishlarni bajarmasdan o‗rnatish imkoniyati; 

texnik xizmat ko‗rsatishning past bahoda bo‗lishi. 
Bugugi kunda simsiz sensor tarmoqlari amaliyotda keng tarqalmoqda.