№5. Tug'ma pastki ichak tutilishi. Girshprung kasalligi

 16.2. Rivojlanishning anorektal anomaliyalari 
Anorektal zonaning rivojlanish nuqsoni yangi tug‘ilganlarda 1500 taga 1 dan 
5000 taga 1 gacha chastotada uchraydi. O‘g‘il bolalar va qiz bolalar nisbati 1 : 2 ni 
tashkil etadi. Birlashgan rivojlanish nuqsonlari (yurak, siydik chiqarish tizimi, 
oshqozon-ichak trakti, SNS) kuzatuvlarning 30 % idan ko‘pida uchraydi.
Embriogenez.
Qorin ichida rivojlanishning birinchi haftasida embrionda orqa 
chiqish ichagi (so‘ngi) birlamchi buyrak kanali bilan birga bir umumiy bo‘shliqqa 
ochiladi – kloaku, kloakal membrane bilan yopilgan. 4-haftda kloaka mezoblastdan 
pastga tushadigan devor bilan ikki trubkaga bo‘linadi. Olddagisidan siydik pufagi 
va siydik tozalovchilar, orqadagisidan esa, so‘ngi ichak davomining tashkil 
etuvchisi hosil bo‘ladi, orqa o‘tish yo‘lib bilan to‘g‘ri ichak shakllanadi. 5-haftadan 
ektoderma anal membrananing tashqi sirtiga yaqinlashadi, va ichakka qarab 
chuqurlashadigan anal chuqurchasi hosil bo‘ladi. Anal membrananing perforatsiya 
jarayoni embriogenezning 8-haftasida yakunlanadi. Rivojlanishning anorektal 
nuqsonlari hosil bo‘lishi normal embriogenez buzilishi sodir bo‘lgan bosqichga 
bog‘liq. Ichki kloakiya shakllanishi va ajralishining buzilishi nuqsonlarning 
quyidagi tiplariga olib keladi: 

---

1. Kloaka. 
2. Rektovezikal teshik. 
3. Rektovaginal teshik. 
4. Rektovestibulyar teshik. 
5. Teshiksiz orqa o‘tish yo‘li atreziyasi. 
6. Rektouretral teshik. 
Keyingi bosqichda rivojlanishning to‘xtashi bolaning perforatsiyalanmagan 
anal membranasi yoki anal membrana stenozi bilan tug‘ilishiga olib keladi. 
Chotning to‘liq rivojlanmasligi orqa o‘tish yo‘li ektopiyasi va chot teshigi bilan 
yopiq orqa o‘tish teshigi hosil bo‘lishiga olib keladi. Embriogenezda tashqi sfinkter 
mustaqil rivojlanadi. Agar urorektal devorchaning hosil bo‘lish vaqtiga kloaka 
sfinkter to‘qimalari chotning markaziy yadro balandligida kesishsa, unda birlamchi 
chotning homila bo‘lmaganida yoki ifodalangan yetishmovchiligida tashqi sfinkter 
to‘plamlarining noto‘g‘ri qo‘yilishi sodir bo‘ladi. Ancha ifodalangan anorektal 
nuqsonlarda tashqi sfinkterning to‘liq rivojlanmasligi yoki yo‘qligini kuzatishadi.
Tasniflanish.
Hozirgi vaqtda asosiga to‘g‘ri ichakning dumg‘aza tubi 
mushaklari, ko‘pincha puborektal mushakka nisbati qo‘yilgan anorektal 
anomaliyalarning xalqaro Melbrun sinflanishidan foydalaniladi (16.1-jadval).
16.1. jadval