Laboratoriya ishi №1 Mavzu: XVIII asr fransuz faylasuf materialistlarining qarashlari. J. Kyuvening qiyosiy anatomiya va palentologiyadagi ishlari. Xayvonlarning bir asosda tuzilganligi haqida Sent- iler


J. Kyuvening qiyosiy anatomiya va



Download 257,43 Kb.
Pdf ko'rish
bet2/2
Sana09.04.2022
Hajmi257,43 Kb.
#540504
1   2
Bog'liq
1-Laboratoriya ishi-1

J. Kyuvening qiyosiy anatomiya va 
paleontologiyadagi ishlari. 
1789 yili Fransiyada burjua inqilobi g`alaba 
qozonganidan keyin XVIII asrda vujudga kelgan 


materialistik g`oyalarga qarshi kurash keskin tus oldi 
XVIII asr oxiri XIX asr boshlarida kreasionizm va 
teleologiya oqimining yirik namoyondasi bo`lgan Jorj 
Kyuve (1769-1832) biologiya fanidakatta o`rin egalladi. 
U zoologiya, qiyosiy anatomiya, paleontologiya asoschisi 
sifatida bu sohalarda katta kashfiyotlar qildi. Kyuve 
hayvonlar morfologiyasiga yangicha yondashdi. Uning 
fikriga ko`ra, morfologiya fanining asosiy vazifasi 
hayvonlar tuzilishini oddiygina tasvirlash bo`lmay, balki 
uning qonuniyatlarini ochishdan iborat. 
Mabodo, hayvonning hazm sistemasi go`shtni ham 
hazm qilishga moslashgan bo`lsa, jag`lari o`ljani tutib 
turishga va yeyishga, tirnoqlari uni ushlashga va 
burdalashga, tishlari kesish va maydalashga moslashgan 
bo`lishi kerak. Bunday hayvonning organlar sistemasi 
o`ljani poylab, tutib olishga, sezgi organlari uni uzoq 
masofadan payqashga moslashgan bo`ladi va hokazo. 
Tuyoqli hayvonlarda boshqacha korrelyasiyani ko`rish 
J.Kyuve. 

qiyosiy 
anatomiyaning 
shakllanishini nihoyasiga 
yetkazdi. 
Taqqoslash 
usulidan 
foydalanib, 
korrelyasiya 
prinsipini 
kashf etdi. Bu prinsipga 
ko`ra, har qanday tirik 
mavjudot 
bir 
butun 
sistema 
bo`lib, 
uning 
barcha 
qismlari 
va 
organlari bir-biriga mos 
funksiyasiga ko`ra o`zaro 
bog`liqdir. 
Binobarin, 
organizm o`zaro bog`liq 
organlarning 
birgalikda 
yashash natijasidan iborat. 


mumkin. Ularda o`ljani tutib olish organlari bo`lmaganligi 
uchun ular o`txo`r bo`lishi kerak. Jag`lari yon tomonga 
gorizontal harakat qilishi, tishlari yassi koronkali, urug` va 
o`tni ezishga moslashgan bo`lishi kerak.Organlarning 
korrelyasiyasi 
tarixiy 
rivojlanish 
natijasidir, 
deb 
qaralgandagina, u to`g`ri hal qilingan bo`ladi. Biroq Kyuve 
korrelyasiya prinsipini asoslashda teleologiya oqimiga 
tayanadi va har bir organ va uning tuzilishi ma`lum 
maqsadda yaratilgan, deb uqtiradi. Shunga qaramay, u 
ilgari surgan korrelyasiya prinsipi katta ilmiy va nazariy 
ahamiyatga ega bo`ldi. 
Kyuve «yashash sharoiti» prinsiplarini ham ilgari 
surdi. Bu prinsipga ko`ra, har bir hayvon muayyan sharoitda 
yashashni ta`minlaydigan organ va belgilarga ega bo`ladi. 
Boshqacha aytganda, har bir hayvon ma`lum maqsad bilan 
muayyan sharoitda yashash uchun yaratilgan, degan 
teleologik mulohaza yuritadi. Kyuve organizm bilan muhit 
o`rtasidagi 
munosabatni, 
organizmlarning 
muhitga 
moslashganligini 
teleologiya 
nuqtai-nazaridan 
tushuntirishga urindi.
Kyuvening fan sohasidagi yutuqlari tabiatshunoslikning 
rivojlanishi uchun, evolyutsion g`oyalarni asoslash uchun 
katta ahamiyatga ega bo`ldi. Lekin u o`zi to`plagan 
dalillaridan ilmiy xulosalar chiqarmay aksincha organik 
dunyo o`zgarmas organizmlar tuzilishidagi moslanishlar 
azaliy deb, kreasionistik, teleologik g`oyalarni ilgari 
surdi va transformistik, evolyutsion qarashlarning 
dushmani bo`lib qoldi. 

Download 257,43 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish