Bolalarni tabiat bilan tanishtirish metodikasi fani

2.2.O'simliklar hayotidagi o'zgarishlar.  

Qishda  daraxtlar  «yalang'och»  holda  bo'ladilar  va  nisbiy  osoyishtalik  holatida  yashaydilar. 

O'simlikning yer ustidagi qismlari o'sishdan to'xtab, qishki osoyishtalikka o'tadi, ildizlarning yer 

ostidagi  hayot  faoliyatlari  esa  davom  etadi.  Daraxt  nisbiy  osoyishtalik  vaqtlarida  ozuqa 

zahiralarini  to'playdi,  (kraxmal,  shakar  va  yog')  to'qimalarining  nafas  olishi  pasayadi.  Qish 

davrida  daraxtlarning  barcha  shoxlari  J  va  po'stlog'i,  shuningdek,  kurtak,  tanasidagi  yoriqlar  va 

---

barglaf  o'z  namini  yo'qotib  boradi.  Daraxtlar  namligining  katta  miqdorda  yo'qolishiga  qishki 

shamollar ham sabab bo'ladi. Qishki shamollar ta'sirida o'simliklarning  novdalari  va hatto butun 

o'simlik  ham  halok  bo’lishi  mumkin.  Shuning  uchun  hosil  olingach,  kech  kuzda  bogiarni 

astasekin  qoplatib  sug'oriladi.  Qishda  daraxtlarning  halok  bo'lmasliklari  va  ko'proq  nam 

saqlashlari uchun ular atrofiga qorlarni to'dalab qo'yadilar. 

Ikki  yilik  va  ko'p  yillik  o't  o'simliklarning  yer  yuzasidagi  qismi  qurib,  ildizpoya, 

piyozbosh  va  tuganaklari  qoladi,  bular  o'simlikning  yangidan  o'sib  chiqishi  uchun  ozuqa 

moddalar  zahirasini  to'playdi.  Ildizlar  yer  tagida,  qor  tagida  sovuqdan  saqlanib  turadi.  Qishda 

sovuq qattiqroq boiib yer qatlami qattiq muzlasa, o'simliklarning ildizlari ham nobud bo'ladi. 

Ba'zi  yillarda  dekabr  oyida  ham  o'simliklar  kurtak  chiqaradi:  bo'tako'z,  margaritkalar 

ochiladi. 

Fevral  oyida  sovuq  bo'lsa,  o'simliklar  hayotida  hech  qanday  o'zgarish  bo'lmaydi.  Bunda 

agar havo iliq bo'lsa, ko'k o'tlar ko'rina boshlaydi. 

Iliq  qish  vaqtida,  fevral  oyining  o'rtalarida  gunafshalarning  kurtagi  bo'rtadi,  kumushdek 

teraklar  kuchalalay  boshlaydi,  zarang  daraxtining  bo'rtib  chiqqan  kurtaklarida  nozikkina  gul 

barglari  ko'rina  boshlaydi,  Maysa  o'tlar  chiqa  boshlaydi,  gunafsha,  qoqio't  bodom,  oq 

qaldirmoqlar gullaydi.