|
Mashg’ulotning maqsadi:Maktabgacha ta’lim muassasalarida yer maydonchasining ta’limiy
tarbiyaviy axamiyatini talabalarga tushuntirish
Ma’ruza mazmuni:
1. Yer maydonchasiningda’limiy tarbiyaviy axamiyati.
Bolalar bogchasida yer maydonchasi bo’lib, bolatar kup vaktlarini usha yerda
kuzatadilar. Maydoncha — o’yinlar, sayrlar, mashg’ulotlar utkaziladigan butun yil davomida
o’simlik va xayvonlarni kuzatadigan joydir. Maydonchada daxtlar, butalar, ekinzor,
gulxona, mevali daraxtlarning bulishi katta ta’limiy va tarbiyaviy axamiyatiga ega. Bolalar
tarbiyachi bilan birga o’simliklarni ustiradilar, ularni parvarish kiladilar, usishi va rivojlanishi
xakida aniq tasavvurlarga ega buladilar. Bolalarga o’simliklarni pavarish qilish jarayonida,
tuprokda ishlov berishda zarur bo’ladigan oddiy asboblardan foydalanish kunikmasi xosil
buladi, xamda tabiatga unda yashovchilarga nisbatan extiyotkorona munosabatda bulish kabi
hislatlar tarbiyalanadi. Maydonchani chiroyli, nafosatli bezatilish bolalarda badiiy va guzallikni
xis qilish, vatanparvarlik kabi nozik xislatlarni tarbiyalaydi. Bolatarda uz ulkasini sevishi, uz
ulkasining tabiatini bilishi kntta axamiyatga ega. pn maqsadda maydonchaga ekiladigan
daraxtlar, usimliklar mana shu ulka tabiatiga, iklimga mos bulishi zarur. Ekinzorni tashkil
etpshda dastur mazmunidan kelib chikkan xolda bir gurux uchun poliz ekmnlari tanlanadi.
Kichik guru.x uchun urug’lari yirik xomligicha iste’mol knlish mumkin bulgan: sabzi, rediska
tavsiya etiladi. Urta guruxda xam xuddi shular ekiladi. Birok imkoni boricha ikki xil navi ya’ni
kizil va ok rediska ekiladi. Maqsad bolalar ularni solishtirib uxshash va farkli tomonlarini
tanlashlari lozim. Katta guruxda bolalar uchun tavsiya etilgan barcha sabzavot usimliklari
ekiladi. Gulzorni tashkil etishda, bogchaning tabiiy sharoitini xisobga olgap xolda, erta baxordan
to kech kuzgacha gullaydigan usimliklar tanlanadi
Masapan: lola, narsiss (chuchmoma), kapalakgul, kukongul kabi gullar ganlanib, ularni
markazita baland buyli, chetlariga past buyli gullar ganlanadi.
Yer maydonchasida baxor. yoz oylarida jonli tabiat burchagi tashkil ^tiladi. Bogchaning
tabiiy sharoitini xisobga olgan xolda, jonli tabiat burchagida kuyonlarni, govuklarni, urdaklarni
bokib parvarish qilish mumkin. > bolalar jonivorlarni parvarish qilish, kunikma masalalarini
tarbiyalash. ularga nisbatan xamgurlik munosabatlarini chukurrok tarbiyalashga yordam beradi.
Yer maydonchasida har bir yosh gurux uchun o’yin va jismoniy tarbiya ^aydonchalari, gabniy
material bilan uynash uchun kum solingan yashiklar kichikrok xovuz bulishi loznm. Jonivorlar
kuyon va tovuklar bokish uchun joyi ajratiladi.
Kichik gurux bolalari uchun ekinzor maydoni har bir bolaga 1 kv m xisobidan tashkil
kilinadi. Urta gurux bolalari uchun norma 1,5 kv m gacha tayerlov gurux boalari uchun 1,5 — 2
kvm gacha oshirnladi. Ekinzor atrofi past buyli usimliklar bilak uraladi. Atrofi uralgan ekinzor
oyli kurinishga ega bulnshi bilan birga guruxlarin bir — biridan tabiiy ajratib turadi. Ekinzor
uchun tanlangan urug’lar yukori navli yaxshi ekish xususiyatiga ega bulishi kerak. Ekilgan
urug’larning asosiy sifat k) rsatkichi uning unib chikishidir. Nixollar paydo bulishini tezlashtirish
\ chun urug’lar namlanadi va undiriladi.
Gul usimliklarining ekishning eng kup tarkalgan shakli klumba, rabotka va gazonlardir.
Gulzorni bezashda manzarali usimliklarni tugri tanlash muximdir. Usimliklarning yerug va
namga bulgan talabini e’tiborga olish kerak. Usimliklarni tanlaganda klumbada erta baxordan to
kech kuzgacha gul ochilib turishi nazarda tutilishi lozim. Erga baxorda ochilgan gulga ega bulish
chunki kuzda yerga piyozli usimliklar — lola. chuchmoma ekiladi yoki iyul oyida kapalakgul,
dastagullar ekilib, erga baxorda ular doimiy joylariga kuchirib utkaziladi. Gulzorni bezashda
chiroyli gullarni butazor va utsimon manzarali usimliklardan foydalanish mumkin. Ochik
yerda yashash davomiyligiga kura qarali usimliklar kup yillik, 2 yillik, 1 yilliklarga bulinadi.
Kup yillik usimliklar guruxiga yer ustidagi kismi kishda bilan usimliklar adi. Uning xayoti
tuprok ostidagi organlarida; piyoz, tutunak ildizpoya, ildizida saklanadi. Kish usimliklar baxorda
tez usadi. Erta baxorda va kuzda gullaydi. Kup yillik simliklarga aloxida e’tibor berish lozim.
Ikki yillik gulli usimliklarga kupincha urug’ sepilgandan sung 2 yiliga gullaydigan usimliklar
kiritiladi. Bu usimliklar yozning birinchi yarmida ochiladi.
Gulxonada bir vegativ dazrda foydalaniladigan ngullarni bir yillik yoki yozgi usimlnklar
deyilali. Yezgi usimliklar ekilgan yili ochiladi, urug’ beriladi va xalok buladi. Ularning guli
chiroyli bo’lib, yozning ikkinchi yarmida kiygos bo’lib ochiladi.
Maydoncha bogcha bolalari uchun yil mavsumi va fasllarning uzgarishini kuzatadigan
esh kulay jollpr. Tarbiyachi bolalarni maydonchaga olib chikib. gabiatda buladngan uzgarishlar,
uning sabablari, kishlab koluvchi va uchib keguvchi kushlar bnlan tanishtiradi. Bir siz bilan
aytganda. bogcha maydonchasn bolatarning :.;: gomonlama rivojlanishida jonli va jonsiz gabiat
bilan ganishishida. uz ona - Vatanini sevishda uni muxofaza qilish. usimlik va hayvonlarni va
kupaytirishda ta’lim - - tarbiya oladigan ilk maskan xisoblanadi
Do'stlaringiz bilan baham: | 
