К. М. Рафиков – Ўзбекистон касаба уюшмалари Федерацияси раиси

6.
 
Меҳнат шароитларининг қулай эмаслиги.
Бу ходимлар 
ўртасида жанжалларга, ҳар қандай муаммога тоқатсизликка сабаб бўлади. 
Иш жойларининг торлиги, бир бинода ишлаётганларнинг зичлиги, 
жиҳозларнинг эскириб кетганлиги ва шу кабилар ҳамиша ҳам тан 
олинмаса-да, меҳнат низоларига сабаб бўлади. 
7.
 
Номувофиқлик.
Бунда бирга ишлаётган ходимлар шахсий 
хусусиятларининг бир–бирлариникига зидлиги тушунилади. Ташкилий–
меҳнат соҳасида тажриба, малака, маълумот, меҳнатга муносабат ва бошқа 
масалаларда номувофиқлик пайдо бўлиши мумкин. Номувофиқлик 
нафақат объектив, балки субъектив хусусиятга ҳам эга. Бу мазкур низолар 
ҳақиқатан ҳам мавжуд номувофиқликлар сабабли эмас, балки бу фарқлар 
хусусидаги фикрларга ҳам асосланган бўлади. 
8.
 
Корхона ходимларининг ёши ва жинси бўйича таркиби.
Мазкур масалага турли қарашлар мавжуд. Одатда меҳнат низолари 
чиқариши мумкин бўлган қуйидаги хусусиятлар фарқланади: 
• ёш ходимлар баъзан ўз имкониятларига асоссиз юқори баҳо беради; 
• тажрибали ходимлар ўзларининг ҳамкасбларига, айниқса уларнинг 
меҳнатга мослашуви даврида ёрдам кўрсатмайди; 
• тажрибали катта ёшдаги ходимлар баъзан ёшларнинг қобилиятини 
муносиб баҳоламайди; 
• катта ёшдаги ходимлар айрим ҳолларда ёшларнинг хизматда тез 
ўсишларига рашклари келади. 
Назарий жиҳатдан 
меҳнат низоларини ҳал этиш
имконияти 
уларнинг мураккаблик даражасига боғлиқ. Лекин амалиётда бу даражани 
аниқ белгилаш қийин. Баъзан даставвал арзимас деб ҳисобланган низо 

---

557 
жиддий можарога айланиб кетиши, шунингдек кескин қарама–қарши 
туришларни нисбатан тез ҳал этиш имконияти бўлади. 
Меҳнат низоларининг мураккаблиги
ни белгилайдиган қатор 
омиллар бор: 
1. Низо кўлами.
Ушбу омил низода иштирок этаётганларнинг 
умумий сони, қарама–қарши турган томонларнинг сони, можаро 
хусусидаги нуқтаи назарлар билан боғлиқ. Масалан, можаро жараёнида ўз 
манфаатлари учун курашаётган уч, тўрт ва ундан ҳам кўпроқ томонлар 
бўлиши мумкин. Шунингдек, гуруҳларнинг қарама–қарши туриши 
алоҳида шахслар ўртасидаги низо каби осонликча ҳал этиладиган ҳоллар 
учрайди.