7- мавзу: корхонанинг асосий фондлари ва ишлаб чиқариш қуввати

эксплуатация қилинаётган асосий фондларнинг 
ёши
, биринчи ўринда машина ва асбоб-ускуналарнинг ёши катта таъсир 
кўрсатади. Ҳозирги пайтда машина ва саноат ускуналарини ёш бўйича 
гуруҳлашда тахминан қуйидаги муддатлардан келиб чиқилади:
1.
 
5 йилгача;
2.
 
5 йилдан 10 йилгача;
3.
 
10 йилдан 15 йилгача;
4.
 
15 йилдан 20 йилгача;
5.
 
20 йилдан 25 йилгача ва ҳоказо.
Машина ва ускуналарнинг эксплуатация муддати қанчалик юқори бўлса, 
корхонанинг ишлаб чиқариш қувватлари шунчалик паст бўлади, маҳсулотлар 
сифати пасаяди, бекор туриб қолиш ва талофатлар кўпаяди ҳамда аксинча. 
Бундан ташқари, корхона асбоб-ускуналаридан узоқ вақт мобайнида 
фойдаланилганида таъмирлаш учун ҳам кўп харажатлар сарфланади. 
 
 
 
 
 
 

---

7.2. Корхоналарда асосий фондларни баҳолаш,
уларни эскириши ва таъмирлаш 
Хўжалик амалиётида асосий фондлар натурал ва қиймат кўринишида 
ҳисобга олинади. Агар асосий фондларни
 
натурал баҳолаш
-
ишлаб чиқаришни 
техник жиҳатдан қайта қуроллантириш ва замонавийлаштириш масалаларини 
ҳал қилиш, асбоб-ускуналарни таъмирлаш учун уларнинг гуруҳ ва турлари 
бўйича графиклар тузиш, шунингдек, таъмирлаш воситаларига бўлган эҳтиёжни 
аниқлаш имконини берса, 
қиймат бўйича баҳолаш
эса, асосий фондларни 
қайта ишлаб чиқаришни режалаштириш, уларнинг мавжуд ҳажмини аниқлаш, 
амортизация ҳажмини белгилаш, асосий фондлар ва ишлаб чиқариш 
қувватларидан фойдаланиш даражасини таҳлил қилиш ва ҳоказоларда муҳим 
аҳамият касб этади. 
Асосий фондларни баҳолашнинг қуйидаги усуллари мавжуд: