Siyosatshunoslikka

62 G‘aniev K., Rasulov B. 
Davlat hokimiyati va boshqaruvini
demokratlashtirish. Uslubiy ko‘rsatma.-Samarqand: SamDAQI, 2013.-B.40.
63 Roskin M.G., Cord R.L., Medeiros J.A., Jones W.S. Political Science: An
Introduction. N ew Jersey: Pearson, 2013.-P.98.
212

---

Bundan tashqari, kunlik axborot oqimi bilan tanishish jarayonida 
“fuqarolik jamiyati” va “demokratik jamiyat” tushunchalari bilan 
to‘qnashamiz. Ular ayni bir xil m a’noga ega tushunchami yoki ular 
o ‘rtasida farq bormi? degan savol tug‘ilishi mumkin.
Demokratik jam iyat - fuqarolaming huquqlari tan olinadigan 
va himoya qilinadigan, ulaming burchlariga rioya etiladigan va 
bajariladigan, boshqaruvda fuqarolar faol ishtirok etadigan jam i- 
yatdir64.
Demokratik jamiyat kishilarga aosiy huquqlami beribgina qol- 
may, balki ulami himoya ham qiladi. Asosiy inson huquqlariga so‘z 
va matbuot erkinligi; diniy e ’tiqod erkinligi; majlislar va uyushmalar 
erkinligi; qonun oldida teng himoya erkinligi; qonunga rioya qilish 
va adolatli sud yuritish huquqlari kiradi. Demokratik jamiyat fuqa- 
rolari g ‘oyalar va qarashlaming erkin almashuvi natijasida haqiqatni 
aniqlashga yordam beradilar. Fikrlar va g‘oyalar xilma-xilligi jamiyat 
taraqqiyoti uchun yo‘l ochadi. Demokratiya cheklanmagan g‘oyalar, 
m a’lumotlar, qarashlar, fikr-mulohazalar uchun zamin yaratadi, o‘z 
navbatida, ular ham demokratiyaning gullab-yashnashi uchun xizmat 
qiladi.
Demokratik jamiyatda diniy e ’tiqod erkinligi yoki vijdon erkinligi 
ham muhim o‘rin tutadi. Demokratik hukumat diniy e ’tiqod odam- 
laming shaxsiy ishi, deb hisoblaydi. Shu bilan birga, biror-bir dinga 
e ’tiqod yoki mansublik hech kimga majburan singdirilmaydi. Fuqa­
rolar u yoki bu dinni boshqasidan afzal ko‘rganliklari va aksincha, bi- 
rorta ham dinga imon keltirmaganliklari uchun jazoga tortilishi yoki 
jarima to‘lashga majbur etilishi mumkin emas.
Demokratik jam iyat fuqarolari siyosiy jarayonda ishtirok etish­
ga majbur qilinishi mumkin emas. Ular turli tashkilotlar, uyush­
malar va ko‘ngilli jamiyatlarga birlashish imkoniyatlariga egadir. 
Jamiyat a ’zolarining erkin ravishda birlashuvi va hukumatdan ay-