Сборник научных трудов по материалам Международной научно-практической

 
182 
XALQARO MIQYOSIDAGI ILMIY-AMALIY KONFERENTSIYA MATERIALLARI
шығыпты. Сонда манағы мырзаның мазаққа үйренген өнері есіне түсіп, патшалық 
етікшілерге хабар салды. (Ы.Алтынсарин. Білгеннің пайдасы.). Ілік септік жалғауы өзі 
жалғанған сөздерді (Броунның, мырзаның) тәуелдік жалғаулы сөздермен (мал-жаны, өнері) 
байланыстырып тұрады. 
Қорыта 
айтқанымызда, 
сөйлемдегі 
сөздердің 
түрленіп 
келуі, 
жоғарыда 
айтқанымыздай, септік тұлғаларымен байланысты болады да, сөйлем ішіндегі сөздерді 
септік жалғауларынсыз қолдану мағынасыздыққа алып келеді. Талдау нысанымыз болған 
Ілік септігі өзінің меншіктік, иелік, қатыстық грамматикалық мағыналарында сөйлемнің 
анықтауышы қызметін атқарады да, оның басты грамматикалық мағынасы – меншікті заттың 
иесін білдіру. Ілік септік жалғаулары сөйлемде сөз бен сөзді байланыстыру қызметін 
атқарып, тұлғаларының грамматикалық формаларының сөздің ыңғайына қарай ашық түрде 
жалғанып, не жасырын түрде түсіріліп (нөлдік тұлға) қолданыла береді. 
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі: 
1.
Оралбаева Н. Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы. – Алматы:Інжу-маржан, 2007.– 390 б.
2.
Сәрсеке Г. Грамматикалық септіктердің қызметі мен қолданысы // Қазақстан жоғары 
мектебі. – Алматы, 2003. −№2. (223-230).
3.
Хасенов Ә. Тіл білімі: Оқу құралы, 3-басылуы. – Алматы: Санат, 2003. – 416 б.
4.
Аманжолов С. Қазақ әдеби тілі синтаксисінің қысқаша курсы. – Алматы: Санат, 1994. – 
5.
А.Қалыбаева, Н.Оралбаева. Қазіргі қазақ тілінің морфемалар жүйесі. Алматы,»Ғылым», 
1986. – 190 б. 
6.
http://repository.enu.kz/bitstream/handle/123456789/5081/ 
ONA TILI TA’LIMIDA XORIJ TAJRIBASI 
 
Nuradilova A.D.–magistrant talaba, Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti 
universiteti, Ozbekiston, Toshkent 
Annotasiya:
Ushbu maqolada ona tilininig o‘qitilishida an’anaviy usullardan voz kechib, til 
o‘qitishning formallikka emas, substansianllikka ko‘proq urg‘u berilishi, ya’ni o‘qitishda 
innovatsion ta’minotning o‘rni hamda nutqiy va lingvistik kompetensiyalar haqida fikr yuritiladi.