Dori turlari texnologiyasi kafedrasi farmatsevtik texnologiya

Yog’-suv tipidagi emulsion asoslar 
Emulgator sifatida ionlashmaydigan va ionlashadigan SAMlar ishlatiladi. Ishqoriy metallar 
sovuni-emulgator. yog’ kislotalar natriyli, kaliyli va ammoniyli tuzlar gidrogenlangan yog’larni 
va o’simlik yog’larini yaxshi emulgirlaydi. Ko’prok suyuq surtma dorilarni tayyorlash uchun 
kulay. Moyli faza yuzasida adsorbsion qavat hosil kilish bilan emulsion asosning turg’unligini 
oshiradi. 
Alkilsulfat emulgatori. YUqori molekulali spirtlarning sulfat kislotasi bilan hosil qilgan 
efirdir. Umumiy formula /SN
3
/SN
2
/p va O-O
z
X bilan ifodalanadi. Bu birikmalar uchun — O 
O
z
X guruhi bor. Alkil zanjiri 9-18 ta uglerod atomidan tuzilgan bo’lishi mumkin. Ko’prok yog’-
suv tipidagi emulsiyalarni stabillash uchun alkilsulfatlarning natriyli tuzi ishlatiladi. 
CH
3
/CH
2
/
10
SN
2
— O — ONa natriylaurinsulfat 
CH
3
/CH
2
/
14
SN
2
— O — ONa natriysetilsulfat 
CH
3
/CH
2
/
16
SN
2
— O — ONa natriystearilsulfat. 
Natriy laurilsulfat gidrofil, ya’ni suvda eruvchan surtma dorilar asosining emulgatori 
bo’lib, 1965 yilda AKSH farmakopeyasida qabul qilingan. Alkil sulfatlar bilan bir qatorda yog’-
suv tipidagi emulsion surtma dorilarda emulgator sifatida bir qator alkilsulfatlar ham ishlatiladi, 
masalan: natriyatsetilsulfanat SN
3
/SN
2
/
14
SN
2
— O — ONa. Farmatsevtik praktikada yog’-suv 
tipidagi emulsiyalarni stabillash uchun noionogen emulgatorlar ham keng qo’llaniladi, 
bo’larning gidrofil xususiyati oksietillanishi bilan birga birdan oshib boradi. Bu emulgatorlar 
molekulasiga 10-20 ta va undan ko’prok oksietil guruhlarining kirishi SFMlarni to’liq yoki juda 
oson suvda erishiga olib keladi. Bu emulgatorlar span hosilalari ichida katta ahamiyatga ega. 
Odatda bitta span molekulasiga 20 ta molekula etilen oksidi birikishi mumkin.