3 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Жадвал №2 
Олинган боғланувчан битумнинг физик-кимёвий хусусияти 
№ 
нинг 
нефт 
битумга 
нисбати 
Ҳарорат 
Вақт 
Шартли 
қовушқоқлик Ø 
Тешикдан оқиб 
кетиши мм, 
Ренетрация 
298 К да 
мм 
Юмшаш 
харорати 
(КИШ) 
бўйича К 
Чўзилувчанлиги
298 К да
см 
1 
Нефт битуми назорати 
22 
2 
98:2 
403 
30 
78 
70 
313 
45 
3 
97:3 
403 
30 
147 
80 
314 
53 
4 
95:5 
103 
30 
530 
90 
315 
62 
5 
90:10 
403 
30 
Қовушқоқлик 
оғирлик 
137 
316 
65 
Жадвалда олинган натижалардан кўриниб турибдики боғловчиларининг қулай таркиби ва 
уларнинг техник шартлар талабиги жавоб беоиши исботланган. Ҳамда боғловчиларнинг 
эксплуатацион характеристкалари асфальтбетон ва унинг ва унинг асоси учун боғловчилар 
хусусиятига тўлиқ мос келиши аниқланди. Қолаверса № 2 жадвалда натижалар шуни кўрсатадики 
сульфирланган нефт битумларининг юқори боғловчилик хусусияти дан келиб чиққан холда уни 
ҳар хил композитли битумлар ўрнига ва унинг адгезион, сувни ўзида шимиш хусусиятлари ҳам 
ижобийлигини инобатга олиб, уни йўлларда фойдаланиш мумкинлиги исботланди. 
Тадқиқот натижасида олинган боғловчимизнинг физик-механик хусусияти, унинг 
олтингугурт кислотаси билан концентирлаш яьни оғирлик нисбати 10-12% чегарасида бўлиш 
лозимлиги унинг йўл қопламасидаги меьёрий талабларига жавоб беради. Шундай холларда 
олинган боғловчилардан фойдаланиш асфальтбетон йўллари асосида тўлиқ тадбиқ этиш 
масаласини ечади. 
Биз автомобил йўлларини қурилишида битумларни маҳаллий нефт битумлардан 
фойдаланишни таклиф этдик ва ушбуни танладик. Бунга асос нефтбитумнинг миллионлаб тонна 
захираси мавжудлиги ва узоқ вақт фойдаланишни ҳамда қўллашнинг имконияти мавжуд. Унинг 
иккинчи томондан экологияга чиқиши яьни утилизация жараёнига таьсирига боғлиқ. Кўп 
ҳолатларда уни утилизация қилиниши мураккаб эканлиги унинг исботидир.