Р а ҳ б а р и й ҳ у ж ж а т почта қоидалари

 
12.2 Темир йўл станциялари қошида жойлашган Халқаро
почтамт, почта алоқаси объектларида ишлов берилган
почта учун ҳужжатларни назорат қилиш
12.2.1 Темир йўл станцияси қошида жойлашган Халқаро почтамт, 
почта алоқаси объектида ишлов берилган почта учун ҳужжатларни
текшириш амалга оширилади. 
12.2.2
 
Ишлов берилган почта учун ҳужжатларни назорат қилишда 
топширилган почтага тилхат олингани, барча почта, курьерлик жўнатма-
лари ва буюмларининг баланси, келувчи ва жўнатилувчи 16-шаклдаги 
юкхатларнинг тўғри расмийлаштирилгани ва мавжудлиги текширилади. 
Қабул қилинган ва жўнатилган почта учун юкхатлардаги ѐзувларни 
номма-ном солиштириш йўли билан контейнерлар, 
«HUKUMATGA OID»
белгили қоплар, устувор почта жўнатмалар жойланган қоплар, курьерлик 
жўнатмалар жойланган қоплар, суғурта қоплар, халқаро жўнатмалар жой-
ланган қоплар, ѐзма хат-хабарлар жойланган қоплар, даврий босма нашр-
лар жойланган қоплар ва боғламлар, қиймати эълон қилинган хатлар ва 
қиймати эълон қилинган бандероллар, буюртма майда пакетлар, «Эҳтиѐт 
қилинг» белгили посилкалар, эълон қилинган қиймати энг кам иш 
ҳақининг беш баробаридан ортиқ баҳоланган посилкалар, одатдаги ва 
эълон қилинган қиймати энг кам иш ҳақининг беш баробаригача баҳолан-
ган посилкалар қабул қилинганлиги ва топширилганлиги аниқланади. 
Назорат қилувчи шахс бошқа почта алоқаси объектларининг 
аниқланган 
камчиликларнинг 
51-шаклдаги 
далолатномалар 
ва
30-шаклдаги хабарномалар билан расмийлаштирилишини текшириши ке-
рак. Иш куни давомида ишлов берилган почта учун ҳужжатларни текши-
риш унинг назоратга келиб тушган вақтидан бошлаб кўпи билан 48 соат 
ичида тугалланиши керак. Қабул қилинган ва топширилган почтанинг
сонида фарқ бўлганда сабаблари аниқланиши керак. 

---

R
H 45
-090.1
:201
3
96-расм. Келиб тушган ва жўнатилган почтани ҳисобга олиш қайдномаси бланкининг намунаси
20__йил_______________ учун келиб тушган ва жўнатилган почтани ҳисобга олиш
ҚАЙДНОМАСИ 
О л и н д и
Қаер-
дан 
олин-
ди, 
қаерга 
топши-
рилди 
Т о п ш и р и л д и
Ко
нтей
не
рл
ар
Су
ғу
ртал
и қ
опл
ар
Ха
т-
ха
ба
рл
ар
жо
йл
анган
қ
опл
ар
Да
вр
ий
бо
см
а 
на
ш
рл
ар
жо
йл
ан
га
н қ
опл
ар
в
а 
тў
па
м
ла
р 
Ус
ту
во
р 
ж
ўна
тм
ал
ар
жо
йл
анган
қ
оп
ла
р 
«HU
KUM
AT
GA
 OID
»
бе
лг
ил
и қ
опл
ар
Ха
лқ
ар
о 
жў
на
тм
ал
ар
жо
йл
анган
қ
опл
ар
Қий
м
ати 
эъл
он қ
ил
ин
га
н х
атла
р 
ва
қ
ий
м
ати 
эъл
он 
қил
ин
га
н 
ба
нд
ер
ол
ла
р 
М
айд
а 
па
ке
тл
ар
«Э
ҳтиѐт 
қил
инг
» 
бе
лг
ил
и по
си
лк
ал
ар
Э
ъло
н қ
ил
ин
га
н қ
ий
м
ати 
эн
г 
ка
м
иш 
ҳа
қи
ни
нг 
бе
ш
б
а-
ро
ба
ри
да
н о
ртиқ
ба
ҳо
ла
нган
по
сил
ка
ла
р 
Од
атда
ги
в
а 
эъл
он қ
ил
ин
га
н қ
ийм
ати 
эн
г 
ка
м
иш 
ҳа
қин
ин
г 
бе
ш
ба
ро
ба
ри
га
ча
ба
ҳо
ла
нган
по
сил
ка
ла
р 
Бў
ш
бу
юм
ла
р 
Ко
нтей
не
рл
ар
Су
ғу
ртал
и қ
опл
ар
Ха
т-
ха
ба
рл
ар
жо
йл
анган
қ
опл
ар
Да
вр
ий
бо
см
а 
на
ш
рл
ар
жо
йл
ан
га
н қ
опл
ар
в
а 
тў
па
м
ла
р 
Ус
ту
во
р 
ж
ўна
тм
ал
ар
жо
йл
анган
қ
оп
ла
р 
«HU
KUM
AT
GA
 OID
»
бе
лг
ил
и қ
опл
ар
Ха
лқ
ар
о 
жў
на
тм
ал
ар
жо
йл
анган
қ
опл
ар
Қий
м
ати 
эъл
он қ
ил
ин
га
н х
атла
р 
ва
қ
ий
м
ати 
эъл
он 
қил
ин
га
н 
ба
нд
ер
ол
ла
р 
М
айд
а 
па
ке
тл
ар
«Э
ҳтиѐт 
қил
инг
» 
бе
лг
ил
и по
си
лк
ал
ар
Э
ъло
н 
қил
ин
га
н қ
ий
м
ати 
эн
г 
ка
м
иш 
ҳа
қи
ни
нг 
бе
ш
б
а-
ро
ба
ри
да
н о
ртиқ
ба
ҳо
ла
нган
по
сил
ка
ла
р 
Од
атда
ги
в
а 
эъл
он қ
ил
ин
га
н қ
ийм
ати 
эн
г 
ка
м
иш 
ҳа
қин
ин
г 
бе
ш
ба
ро
ба
ри
га
ча
ба
ҳо
ла
нган
по
сил
ка
ла
р 
Бў
ш
бу
ю
м
ла
р 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
9
6

---

12.2.3
 
Текширув тугагандан сўнг назорат қилувчи шахс ҳужжатлар 
боғламининг ўровига ўз имзоси билан 
«Хатоликлар йўқ»
белги қўяди ва 
текширилган санани кўрсатади. Агар ҳужжатларни текширишда 
хатоликка йўл қўйилгани аниқланса, у ҳолда назорат қилувчи шахс 
хатоликлар жамланмасини икки нусхада тузади. Бу ҳақда ҳужжатлар 
боғламининг муқовасига 
«Хатоликлар маълумотномаси илова қилинди» 
деб ѐзиб қўйилади ва тузилган сана кўрсатилади.
Хатоликлар 
жамланмасининг биринчи нусхаси ҳужжатлар боғламига ѐпиштирилади, 
иккинчи нусхаси эса,
бўйсунуви бўйича темир йўл станцияси қошида жойлашган Халқаро 
почтамт, почта алоқаси объектининг раҳбарига топширилади.
 
12.2.4
 
Агар текшириш вақтида ҳар қандай почта, курьерлик 
жўнатмаси ѐки буюм топширилмаганлиги аниқланса, бу ҳақда хатоликлар 
жамланмасига ѐзиб қўйишдан ташқари, 51-шаклдаги далолатнома
тузилади, далолатнома ҳужжатларни текширган алоқа ходими томонидан
имзоланади. Почта, курьерлик жўнатмаси ѐки буюмининг камомади 
тўғрисида темир йўл қошида жойлашган Халқаро почтамт, почта алоқаси 
объектининг раҳбарига хабар берилади, 51-шаклдаги далолатнома бўйича 
текширув ўтказилади ва почта, курьерлик жўнатмаси ѐки буюмини 
қидириш чоралари кўрилади. 
12.2.5 Ҳужжатларни текшириш натижалари темир йўл қошида 
жойлашган Халқаро почтамт, почта алоқаси объектининг раҳбари 
томонидан кўриб чиқилади ва ҳужжатларни архивга топшириш тўғрисида 
қарор қабул қилинади, бу ҳақда ҳужжатлар муқовасида у томонидан ѐзиб 
қўйилади.
 
 
12.3 Почтани қабул қилиш ва текширишнинг умумий тартиби.
Текширишда аниқланган шикастланишлар ва
хатоликларни расмийлаштириш
12.3.1 Почта алоқаси объектига етказиб берилган почта почтани 
қабул қилиш ва жўнатиш вазифаси юклатилган почтани кузатувчидан
қабул қилинади. Почтани қабул қилиб олувчи алоқа ходимлари қуйидаги-
ларни бажариши керак:
a)
16-шаклдаги умумий юкхатда почта хавфсизлиги юзасидан назо-
рат ўтказилганлиги тўғрисидаги ѐзувнинг мавжудлигини текшириши.
16-шаклдаги умумий юкхатларда почта хавфсизлиги юзасидан назорат 
ўтказилганлиги тўғрисидаги ѐзув мавжуд бўлмаган ҳолатда, барча почта 
умумий тартибда қабул қилинади, почта алоқаси объектининг раҳбари 
номига эса, 30-шаклдаги хабарнома ушбу Қоидаларнинг 12.3.6 − 12.2.8-
бандларида белгиланган тартибда тузилади; 
b) 16-шаклдаги юкхатлар бўйича 
«HUKUMATGA OID»
белгили 
қоплар, устувор почта жўнатмалар жойланган қоплар, курьерлик жўнат-
малар жойланган қоплар, суғурта қоплар, халқаро жўнатмалар жойланган 
197 

---

RH 45-090.1:2013
198 
қоплар, эълон қилинган қиймати энг кам иш ҳақининг беш баробаридан 
ортиқ баҳоланган посилкаларни номма-ном текшириши. Қолган почта са-
наб, кейин номма-ном текшириш шарти билан, қабул қилинади; 
c) почта алоқаси объектига етказиб берилган почта, курьерлик 
жўнатмалари, контейнерлар ва қопларнинг ташқи ҳолатини (ўровлар, 
муҳрлар, пломбалар, боғловлар, тасмаларнинг бутлигини) синчиклаб 
кўздан кечириши, уларнинг жойланиши ва йўналиши тўғрилигини текши-
риши. 
Шундан кейин 24-шаклдаги йўналиш юкхати ѐки 16-шаклдаги
юкхатга почтани қабул қилиш ва текширишда иштирок этган алоқа
ходимлари лавозимларини кўрсатган ҳолда, имзо қўядилар, почтани қабул 
қилиш санаси бўлган тақвим штемпели изи туширилади, қабул қилинган 
почтанинг сони ва қабул қилиш вақти кўрсатилади. 
Алоқа ходимлари барча келиб тушган почтани почта хавфсизлиги 
юзасидан Почта
жўнатмалари ва буюмларини почта хавфсизлиги
юзасидан назоратни амалга ошириш тартиби
тўғрисида йўриқномага 
[5]га
мувофиқ текшириши керак. 
12.3.2 ушбу почта алоқаси объектига йўлланган суғурта қоплар ва 
халқаро жўнатмалар жойланган қоплар, контейнерлар албатта иккита 
алоқа ходими иштирокида очилиши керак, штатида битта ходим бўлган 
(етказиб беришни амалга оширувчи алоқа ходимларини ҳисобга олмаган-
да) алоқа бўлимлари бундан мустасно. Жойланма санаб чиқилади ва 16-
шаклдаги ички юкхат бўйича номма-ном текширилади, почта жўнатмала-
рининг ташқи ҳолати текширилади. Суғурта қоплар, контейнерларни очу-
вчи алоқа ходимлари 16-шаклдаги юкхатларга имзо қўядилар, уларнинг 
орқа томонига почта келиб тушган санаси бўлган тақвим штемпели изи 
тушириладилар. 
Қопдаги жойланма олингандан сўнг унда почта жўнатмалари қолиб 
кетмаслигига йўл қўйилмаслиги учун синчиклаб кўздан кечирилади. Шу 
мақсадда почта очилган жой ҳам кўздан кечирилади. 
«HUKUMATGA OID»
белгили қоплар, устувор почта жўнатмалар 
жойланган қоплар, авиапочта ва курьерлик жўнатмалар жойланган қоплар 
биринчи навбатда очилади ва улардаги почта, курьерлик жўнатмалари 
кейинги ишлов бериш учун дарҳол жўнатилади. 
Контейнерлар, суғурта қопларни очишда каноп ипининг фақат битта 
ўрами қирқилади, бунда пломба ѐки муҳрнинг шикастланишига йўл 
қўйилмайди.
Беркитиш қурилмасидан фойдаланиб беркитилган суғурта қопини 
беркитиш қурилмасининг ҳалқасини қирқиш йўли билан очилади. 
Суғурта қопни очишда беркитиш қурилмасини бузиш тақиқланади. 
Транзит ва нотўғри юборилган суғурта қоплар, контейнерлар ҳамда 
йиғиндилар очилмайди.
Қиймати эълон қилинган транзит хатлар ва қиймати эълон қилинган 
транзит бандероллар, шунингдек, транзит посилкаларга 116-шаклдаги 

---

RH 45-090.1:2013 
199 
илова қилинадиган манзил бланкларига тақвим штемпели изи 
туширилмайди. 
12.3.3
 
Текширувдан кейин келувчи ва транзит почта, улар билан 
бирга қабул қилинган 16-шаклдаги юкхатларга имзо қўйдирилиб, кейинги 
ишлов бериш иш жойларига йўлланади. Маҳаллий шароитларга ва келиб 
тушаѐтган қиймати эълон қилинган хатлар, қиймати эълон қилинган 
бандероллар, буюртма майда пакетлар, ѐзма хат-хабарлар жойланган 
қоплар ва посилкаларнинг сонига боғлиқ ҳолда, узатиш ушбу объектда 
номма-ном ѐзиш билан тузиладиган 16-шаклдаги юкхатлар бўйича амалга 
оширилиши мумкин. 
12.3.4
 
Агар почтани кузатувчи почта алоқаси объектига, 
жойланмасига кириш йўли бўлган қуйидаги: ўрови шикастланган, муҳри 
анча синиб кетган ѐки ноаниқ бўлган, пломбаси шикастланган, боғлови 
узилган, боғлови жуда чўзилиб кетган (ечиб олиш мумкин бўлган 
даражада), тасмаси шикастланган, нотўғри беркитилган ѐки оғирлиги 
камлиги очиқчасига кўриниб турган ва 51-шаклдаги далолатнома бўйича 
нуқсонли деб расмийлаштирилмаган посилкани топширишга тақдим этса, 
бундай посилка почта алоқаси объекти томонидан қабул қилинмайди, 
лекин албатта оғирлиги тарозида тортиб кўрилади. 16-шаклдаги юкхатда 
ва 24-шаклдаги йўналиш юкхатида нусха кўчирувчи қоғоз орқали почтани 
қабул қилувчи ва топширувчи алоқа ходимлари имзо қўйиб, тахминан 
қуйидаги мазмундаги қайдномани ѐзади: 
«2010 йил 15 январдаги 
Самарқанддан Андижонга юборилган боғлови узилган, оғирлиги 9 kg 500 g 
бўлган СР142125365UZ-сонли посилка қабул қилинмади»
. Худди шундай 
ѐзув 116-шаклдаги илова қилинадиган манзил бланкига ҳам ѐзилади. Бу 
ѐзув посилкани қабул қилмаган почта алоқаси объектининг тақвим 
штемпели изи билан тасдиқланади. Бундай посилка йўналишга посилкани 
берган почта алоқаси объектига қайтарилади. 
12.3.5
 
Олинган почтани текшириш вақтида почта, курьерлик 
жўнатмаларини қабул қилиш, унга ишлов бериш, жўнатиш тартиби 
бузилганлиги ѐки ўровининг носозлиги аниқланганда, 30-шаклдаги 
хабарнома ѐки 51-шаклдаги далолатнома тузилади.
12.3.6
 
30-шаклдаги хабарномалар қуйидаги ҳолатларда тузилади: 
а) 16-шаклдаги умумий юкхатларда почта хавфсизлиги юзасидан 
назорат ўтказилганлиги тўғрисидаги ѐзувлар мавжуд бўлмаганда; 
b) 
почта, курьерлик жўнатмалари ва буюмлари нотўғри 
юборилганда ҳамда режадан ташқари жўнатилганда, шунингдек, уларни 
жўнатишнинг белгиланган муддатлари қўпол равишда бузилганда; 
c) почта алоқасининг транзит объектлари ва белгиланган жойдаги 
почта алоқаси объектларида рўйхатга олинадиган почта жўнатмалари ѐки 
йиғиндилар, 
«HUKUMATGA OID»
белгили почта жўнатмалари, курьерлик 
жўнатмалари, суғурта қоплар,
халқаро жўнатмалар жойланган қоплар, 
ѐзма хат-хабарлар жойланган қоплар, контейнерлар, бўш қоплар жойлан-
ган қопларни ҳужжатларга ѐзилмаган ҳолда қабул қилганда;

---

RH 45-090.1:2013
200 
d) рўйхатга олинадиган почта жўнатмалари 
ва буюмлар,
11-шаклдаги реестрлар ва 16-шаклдаги юкхатларни тақвим штемпели 
изисиз, имзоларсиз, изоҳ берилмаган ҳолда қилинган тузатишлар билан 
қабул қилинганда; 
e) почта жўнатмаси олинганлиги тўғрисидаги нотўғри расмий-
лаштирилган хабарнома қабул қилинганда;
f) почта жўнатмаси учун тариф тўлови нотўғри олинганлиги 
аниқланганда. 
30-шаклдаги хабарномалар моддий жавобгарликка олиб келмайдиган, 
ушбу Қоидалар ва бошқа норматив ҳужжатларнинг талаблари бузилган 
ҳолатларда ҳам тузилади.
12.3.7 30-шаклдаги хабарномаларда қабул қилинган почта, 
курьерлик жўнатмалари, почта буюмлари, илова ҳужжатлари тўғрисидаги 
қуйидаги маълумотлар: почта, курьерлик жўнатмасини қабул қилиш 
рақами, жойи ва санаси, илова ҳужжат тузилган жойи ва санаси, қаердан, 
қандай ҳужжатлар билан келганлиги ва ш.к. кўрсатилади, кейин 
текширувда аниқланган барча камчиликлар кўрсатиб ўтилади (97-расм). 
30-шакл 
Ф
ақат ко
нве
ртд
а жў
на
тила
ди