Fanidan barcha bakalavriat ta’lim yo

keladi va teri yuzasi qattiq sovub ketmaydi. Agar odam uzoq-vaqt sovuq suvda 
cho’milsa, yoki sovuq suvga tushib ketsa, dastlabki paytda yuragini «to’xtab 
qolganday» his etadi. Chunki yurak faoliyati bir necha sekundgacha nixoyatda 
sekinlashib qoladi. Teri retseptorlaridan boshlangan intensiv impuls katta 
yarimsharlar po’stlog’iga borishi natijasida bosh miya tomirlari torayadi, miyada 
spastik anemiya ro’y beradi va yurak reflektor ravishda to’xtab qoladi.
Boshqacha bo’lishi, ham mumkin. Masalan, quyosh nurining kuchli ta’siridan 
haddan tashqari issiqlab ketgan vaqtda cho’milganda, og’ir ish qilganida yoki mast 
xolatda (tana harorati 37° ga yana aroqning 40° si qo’shilib, shu harorat bilan sovuq 
suvga tushilganda) cho’milganida suvda sovuqlik shoki yuz berishi mumkin. 
Bundan tashkari, agar odam uzoq vaqt sovuq (20°dan iast) suvda cho’milsa 
(chiniqmagan bo’lsa) sovqotadi, sovuqlik shoki rivojlanmasada, u cho’kib ketishi 
mumkin. Bunday suvda issiqlikni tashqariga chiqarish keskin ravishda kuchayib, 
gavdaning harorati pasayib ketadi, markaziy nerv sistemasi asta-sekin susayib, 
skelet mushaklari og’riydi va tirishib qizarib, tomirlar tortishadi. Tezlik bilan 
yordam ko’rsatilmasa, ba’zan ko’ngilsiz xodisa yuz beradi. Sovuq suvga cho’kkan 
odamda klinik o’lim xolati uzoq (20 minutgacha) cho’zilib, cho’kkanga hatto 20 
minut bo’lgan bo’lsa ham, tiriltirish mumkinligini esda tuting. 

---

362 
Suvga sakrashda, sho’ng’ish, qorin yoki jinsiy a’zolar suvga urilganda yoki bosh 
bilan suv ostiga urilish tufayli jaroxatlanish shoki avj olishi natijasida odam cho’kib 
ketishi ham mumkin. Shikastlanib, suv ostida qolganda, suv nafas yo’llariga, 
alveolalarga o’pkaga kiradi va odam cho’kishiga sabab bo’ladi. Bunday cho’kish