Fanidan barcha bakalavriat ta’lim yo

uning ahvolini yomonlashtirishi mumkin. Birinchi tibbiy yordamni bir emas, balki 
ikki yoki bir necha kishi ko’rsatadigan bo’lsa, u holda kelishib ish ko’rish kerak. 
Bunda yordam ko’rsatayotganlarning biri boshliq bo’lib, birinchi tibbiy yordamning 
barcha usul-amallari bajarilishiga rahbarlik qilib turishi lozim. Birinchi tibbiy 
yordam ko’rsatish sharoitida tashxis masalasi katta ahamiyat kasb etadi. Chunki o’z 
vaqtida va to’g’ri qo’yilgan tashxis kasallik yoki shikastlanish turini aniqlashga va 
shu asosda zarur yordam ko’rsatish tadbirlarining ketma- ketligi rejasini tuzishga 
imkon yaratadi. Tashhis kasallik yoki jarohatning sub’yektiv va ob’yektiv belgilarini 
aniqlash asosida qo’yiladi. Sub’yektiv belgilarga bemor yoki jarohatlanganning 
shikoyatlari (agar uning hushi joyida bo’lsa) kiradi. Ob’yektiv belgilarga esa kasallik 
va jarohatning tashqi belgilari yoki muayyan usuldagi yondashuv orqali 
aniqlanadigan, masalan, pulsni (tomir urishini) o’lchash, nafas olish va chiqarishning 
miqdori, reflekslar va boshqa belgilar kiradi. Kasallik yoki shikastlanishning 
ob’yektiv va sub’yektiv belgilari umumiy va shu holat uchun xos bo’lishi mumkin. 
Shu tufayli bu belgilarni aniqlash va taxmin qilish yo’li bilan dastlabki tashhisni 

---

328 
qo’yish mumkin. Tashhis asosida esa zarur yordam turi ham aniqlanadi. 
Birinchi yordam vositalari. Tez tibbiy yordam ko’rsatishda 
birinchi yordam 
vositalari
 qo’llaniladi. Ular 
tabel
 va 
qo’l ostidagi
 vositalarga bo’linadi. 
Birinchi yordam tabel vositalariga bog’lov materiallari, bintlar, tibbiy bog’lov 
paketi, steril bog’lov materiallari, salfetkalar, paxta va boshqalar kiradi.