Fanidan barcha bakalavriat ta’lim yo

bilvosita yurak massaji) har bir kishiga ma’lum. Shu bilan bir qatorda, ko’pgina 
hollarda shikastlanganlar qon to’xtatish, og’riq azobidan qutulish, suyagi singan 
qo’l-oyoqni harakatsizlantirish, yara, kuygan va sovuq urgan yuzalarni infeksiyadan 
himoyalash kabi har bir kishi amalga oshirishi mumkin bo’lgan yordamlarga muhtoj 
bo’ladilar. Birinchi tibbiy yordam ko’rsatish voqea sodir bo’lgandan so’ng, iloji 
boricha erta muddatlarda amalga oshirilishi kerak. Kuchli qon ketishb, elektrdan 
shikastlanish, cho’kish, bo’g’ilish, yurak faoliyatining to’xtashi va boshqa qator 
holatlarda birinchi tibbiy yordam zudlik bilan, kechiktirmay ko’rsatilishi lozim. 
Agar bir paytda bir necha kishi jarohat olsa, ko’rsatiladigan yordam muddati 
va ketma-ketligi aniqlanadi. Bolalarga va shoshilinch yordamga muhtoj kishilarga 
kerakli yordam birinchi navbatda ko’rsatiladi. Ko’p sonli va qo’shimcha jarohat 
olgan kishilarga birinchi tibbiy yordam ko’rsatishda amalga oshiriladigan 
choratadbirlarning ketma-ketligi aniqlanishi kerak. Avval shikastlangan odam 
hayotini saqlab qolishga imkon beradigan yoki birinchi tibbiy yordamning keyingi 
chora-tadbirlarini qo’llash uchun shart bo’lgan usul-amallar bajariladi. Chunonchi, 
son suyagi ochiq sinib, arteriyadan qon ketib turganda, birinchi navbatda, hayot 
uchun xavfli bo’lgan qon ketishini to’xtatish, so’ngra jarohatga steril bog’lam 
qo’yish va undan keyingina oyoqni qimirlatmaydigan qilib bog’lashga kirishish 
kerak. Singan joyni hech qimirlamaydigan qilib qo’yish uchun esa maxsusshina 
bog’lash yoki qo’l ostidagi vositalardan foydalanish lozim Birinchi tibbiy 
yordamning hamma usul-amallarini ehtiyot bo’lib va avaylab bajarish lozim. 
Qo’pol harakatlar qilinadigan bo’lsa, bu shikastlangan kishiga zarar qilishi va