Fanidan barcha bakalavriat ta’lim yo

jarohat, kuyish, issiq va oftob urish, sovuq urish va umumiy muzlash, cho’kish va yer 
bosib qolishi tufayli bo’g’ilish, is gazidan zaharlanish, elektrdan jarohatlanish va 
chaqmoqdan shikastlanish kiradi. 
Bu holatlarda birinchi tibbiy yordamning asosiy vazifalari shikastlanganlar 
hayotini eng zarur chora-tadbirlar bilan saqlab qolish, ularning azoblanishini 
kamaytirish, kelib chiqishi mumkin bo’lgan asoratlarning oldini olish hamda 
kasallik va jarohat kechuvini yengillashtirishdan iborat. Birinchi tibbiy yordamni 
voqea sodir bo’lgan joyda shikastlanganning o’zi (o’z-o’ziga yordam) yoki boshqa 
kishi (o’zaro yordam) hamda maxsus o’rgatilgan shaxslar ko’rsatadi. Birinchi tibbiy 
yordam ko’rsatishda tezlik bilan shikastlovchi manba (faktor)ni aniqlash, uni 
yo’qotish, har bir jarohatda tavsiya ilinadigan tibbiy yordam choralarini qo’ll ash, 
vrachni chaqirish yoki jarohatlanganni yaqin tibbiyot muassasasiga olib borish 
kerak. Ba’zi hollar (kuchli qon ketishb, og’ir suyak sinishlari, hushini yo’qotish, 

---

327 
nafas olish va yurak faoliyatining to’xtashi va boshqalar)da shikastlanganlarga shu 
joining o’zida tezlik bilan shoshilinch tibbiy yordam ko’rsatmay turib, ularni tashish 
(transportirovka qilish) mutlaqo mumkin emas. Bunday hollarda reanimatsiya 
chora-tadbirlari kerak bo’ladi. 
Reanimatsiya (jonlantirish) o’layotgan kishini hayotga qaytarishga, uning 
organ va to’qimalarida qaytmas o’zgarishlarning oldini olishga qaratilgan, zudlik 
bilan amalga oshiriladigan chora- tadbirlar majmuidir. Bunda, birinchi navbatda, 
shikastlanganlarning nafas olishi va qon aylanishini tiklashga va ushlab turishga 
erishiladi. Reanimatsiyaning murakkab bo’lmagan choralari (sun’iy nafas oldirish,