O`zbekiston respublikasi oliy va o'rta

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

Mavzu: Qon ketishi. Qon va uning o'rnini bosuvchi suyuqliklarni quyish  

 

REJA: 

 

     1.Qon ketishi, sabablari, tasnifi, belgilari. 

     2.Qon yo’qotish darajalari. O'tkir kamqonlik. 

     3.Qon ketishini vaqtincha va batamom to'xtatish usullari. Ichki qon ketish. 

     4.Qon quyish. Usullari. Qon o'rnini bosuvchi suyuqliklar. 

 

   Qon ketishi deb, qon tomirlarining mexanik shikastlanishi, biror kasallik 

oqibatida yemirilishi yoki qon ivish tizimining buzilishi, o'tkazuvchanlikning oshib 

ketishi natijasida, qon tomirlaridan tashqi muhitga, atrof to'qimalarga va ichki 

bo’shliqqa qon chiqishiga aytiladi. Qon ketish ko'pincha-to'qima va organlarga 

mexanik ta'sir etish natijasida ro'y beradi (tabiiy ofat,  urush, transportdan 

shikastlanish, jarrohlik operasiyalari ta'sirida). Katta qon tomiri shikastlansa, 

shikastlangan kishining hayoti xavf ostida qoladi. Qon ketishi qon tomiri 

devorining biror kasallik oqibatida yemirilishi esa tomirlar yoki atrof 

to'qimalarining kasallanishi sababli yuz berib, ateroskleroz, yiringli   infeksiya,  

spesifik yallig'lanish, o'sma  va nekroz  (jonsizlanishi) kasalliklari qon 

tomirlarining  anatomik buzilishiga olib keladi. 

   I. Qon ketishi kelib chiqishiga ko'ra ikki turga bo'linadi: 

    1.Travmatik turi-odam yarador bo'lganda, biror joyi urilganda, shikastlanishlar 

oqibatida vujudga keladi. 

    2.Jarrohlik turi-operasiya qilinganda qon tomirlar ma'lum darajada shikastlanadi 

va qon oqadi.  

    II.Shikastlangan qon tomirning anatomik va fiziologik holatiga qarab: 

        1) arterial   

        2) venoz;  

        3) aralash; 

        4) kapillyar   

        5) parenximatoz. 

 Arterial qon ketishida qon juda tez va kuchli  fontanga o'xshab otilib chiqadi. 

Xavfli bo'lib  tezlikda yordam berilmasa, bir necha minut ichida bemor o'lib qolishi 

mumkin. Agar каttа аrteria tomiri shikastlangan bo'lsa, bunda vishillagan ovoz 

bilan qon ketadi. Arteriyadan qon oqayotganini quyidagi belgilardan bilish 

mumkin: oqayotgan qon uzilib-uzilib ingichka bo'lib oqadi, rangi och qizil bo'lib 

(kislorodga boy), yaraning markaziy qismidan otilib chiqadi.