M abduraimova, N. Abdullaeya

Nazorat savollari 
1.
Sug’urta tashkilotining aktuar hisoboti nima. 
2.
Aktuar hisobot tarkibini aytib bering. 
3.
Sug’urta tashkilotlarini auditorlik tekshiruvidan o’tkazish tartibi qanday. 
4.
Sug’urta tashkilotlarining auditorlik tekshiruvi natijalarini umumlashtirish 
tartibi qanday. 
91
Insurance Regulation in the United States: An overview for business and government /Peter M.Lencsis Audit of 
General Insurance Companies.

---

276 
 
 
 
 
XII BOB. SUG‘URTA BIZNESIDA SUG‘URTA TASHKILOTINING 
BO‘LIMLARI FAOLIYATINI TASHKIL ETISH 
 
12.1 Sug‘urta tashkilotining boshqaruv tuzilmasi 
Sug‘urta kompaniyasi o‘z faoliyatini tijorat asosida amalga oshiradi. Ya’ni, 
asosiy maqsadi keskin raqobat sharoitida xarajatlarni optimallashtirgan va 
jamoaning butun resurslarini safarbar etgan holda samarali faoliyat ko‘rsatishga 
qaratilgan. Sug‘urta kompaniyasi menejmentiga uning qaysi mulk shaklida 
tashkil etilganligi katta ta’sir ko‘rsatadi. Bu g‘oyaning muvaffaqiyatli jihati 
shundaki, firmaning egasi foydasiga ishlaydigan va ko‘zlangan miqdordagi foyda 
olish uchun harakat qiladigan firma menejerlari uchun foydali manbaa bo‘lib 
hizmat qildi
92
. 
Ma’lumki, sug‘urta kompaniyalarini amaldagi qonunchilik hujjatlariga 
ko‘ra, davlat, aksiyadorlik va o‘zaro sug‘urtalash jamiyatlari shaklda tashkil etish 
mumkin. Ustav fondi jamiyatning aksiyadorlarga nisbatan majburiyatlarini 
tasdiqlovchi muayyan miqdordagi 
aksiyalarga taqsimlangan xo‘jalik 
yurituvchi sub’ekt aksiyadorlik jamiyati deb hisoblanadi. Jamiyat qonun 
hujjatlarida taqiqlanmagan faoliyatning har qanday turlarini amalga oshirish 
chogida huquqlarga ega bo‘ladi va majburiyatlarni o‘z zimmasiga oladi. Jamiyat 
yuridik shaxs hisoblanadi va o‘zining mustaqil balansida hisobga olinadigan 
alohida mol-mulkiga ega bo‘ladi, o‘z nomidan mulkiy va shaxsiy nomulkiy 
huquqlarni olishi hamda amalga oshirishi, zimmasiga majburiyatlar olishi, 
sudda da’vogar va javobgar bo‘lishi mumkin. 
Sug‘urta kompaniyalari davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgan paytdan boshlab 
yuridik shaxs huquklarini qo‘lga kiritadi. Agar uning ustavida boshqacha qoida 
92
David F.Babbel Anthony M. Santometro. Risk Management by Insurers: An Analysis of the Procress 2005,р.4 

---

277 
belgilanmagan bo‘lsa, cheklanmagan muddatga tuziladi.