O‗zbеkistоn rеspublikasi оliy vа o‗rtа mахsus tа‘lim vаzirligi tоshkеnt dаvlаt iqtisоdiyot univеrsitеti

4.2-jadval 
SWOT-matritsa tuzish uchun boshlang‗ich ma‘lumotlar 
Tashqi omillar 
Ichki omillar 
Imkoniyatlar 
1) Xizmatlarga boy bo‗lmagan 
bozor 
2) Tarmoqqa kirish yo‗lida katta 
to‗siqlar 
Tahdidlar 
1) Raqobatning kuchayishi 
2) Doimiy tekshirishlar 
3) Aholining sog‗lom turmush 
kechirishga intilishining kuchayishi 
Kuchli tomonlar 
1) Yuqori malakali xodimlar 
2) Qiziqarli konsepsiya 
3) Mazali taomlar (oliy navli va sifatli 
mahsulot) 
4) Ko‗p sonli doimiy mijozlar mavjudligi 
Kuchsiz tomonlar 
1) Eskirgan uskunalar 
2) Modadan qolgan interer 
3) Mijozlar bilan aloqalar darajasining 
pastligi 
4) Taomnoma vaqti-vaqti bilan yangilab 
turilmasligi 
4.2-jadvaldan ko‗rinib turganidek, ―LazzaT‖ kafesi yanada samaraliroq faoliyat 
ko‗rsatishiga standart taomnoma, mijozlar bilan aloqalar darajasining pastligi, 
eskirgan uskunalar va eski interer xalaqit berishi mumkin. Ularning ta‘sirini kuchli 
tomonlar pasaytiradi, masalan, ko‗p sonli doimiy mijozlar mavjudligi ular bilan 
yaxshi aloqalar o‗rnatishni ancha engillashtiradi, mavjud a‘lo darajadagi taomnoma 
esa yuqori malakali xodimlar bilan uyg‗unlikda taomnomani yangilash jarayoniga 
doimiy tus berishga ko‗maklashadi.
Kuchli va kuchsiz tomonlar ro„yxati
umumiy ovqatlanish muassasasi 
faoliyatini tashkil etishning barcha sohalarini sinchiklab o‗rganish asosida tuziladi. 
Bular quyidagilar bo‗lishi mumkin: 

ishlab chiqarish
– asbob-uskunalar, ishlab chiqarishni tashkil etish, taomlar 
sifati, zaruriy litsenziyalar mavjudligi, oziq-ovqat mahsulotlarini Yetkazib berish 

---

81 
yo‗llari, mahsulot tannarxi, oshxona va uning xodimlarini qo‗shimcha yuklash 
imkoniyatlari va sh.k.; 

xodimlar 
– xodimlarning malaka darajasi, ularning restoranni 
rivojlantirishdan manfaatdorligi, xodimlar o‗rtasidagi o‗zaro aloqalar darajasi, 
nostandant vaziyatlarga tez moslashish qobiliyati; 

bozor ko„rsatkichlari 
– bozordagi ulush, uning dinamikasi, bozor ulushining 
rahbariyat mo‗ljallariga muvofiqligi, bozorda restoran mavqeining mustahkamligi; 

moliya 
– ishlab chiqarish xarajatlari, daromaddorlik, moliyaviy barqarorlik, 
moliyaviy resurslar, kapitalni ishga solish imkoniyati, kapitalning aylanish tezligi va 
h.k.; 

innovatsiyalar 
– yangi mahsulot va xizmatlarni ishga tushirish tezligi, 
ularga xarajatlar, iste‘molchilarning yangi mahsulot va xizmatlarni qabul qilishga 
tayyorligi, ularning iste‘molchilar uchun ahamiyati; 

marketing 
– tovarga oid siyosat (taomlar assortimenti, iste‘molchilarning 
mayllari, taomlar sifatiga munosabat), narx-navo siyosati, ilgari surish sohasidagi 
siyosat (reklamaning va sotuvlarni rag‗batlantirishning samaradorligi, reklama 
murojaatlarining takroriyligi, reklamani bajarish sifati), servisga oid siyosat, restoran 
imiji va h.k. 
Bunday ro‗yxatni tuzishda kuchsiz tomonlar kuchli tomonlardan ancha ko‗p 
bo‗lib chiqishi mumkinligidan qo‗rqmaslik kerak. Aksariyat hollarda kuchli tomonlar 
kuchsiz tomonlarning restoran faoliyatiga ta‘sirini ma‘lum darajada susaytirishi 
mumkin. Eng muhimi – bu ishga mumkin qadar tanqidiy va o‗ta mas‘uliyat bilan 
yondashish. Agar ish yurishmasa, chetdan marketing bo‗yicha mutaxassisni jalb 
qilgan ma‘qul. U muassasangizdagi vaziyatga xolisona baho berishi mumkin. Siz esa 
restoran ishi bo‗yicha mutaxassis sifatida ―Tashqi omillar‖ ustunini to‗ldiring. 
Bunday hamkorlik foydali va natijalari ham ishonchliroq bo‗ladi. Xodimlar o‗zlari 
ishlaydigan muassasa ishini bo‗rttiribroq ko‗rsatishga moyil bo‗ladilar, natijada tahlil 
o‗zining obyektivligini sezilarli darajada yo‗qotadi.
“Tashqi omillar”
ustunini to‗ldirishda quyidagi ko‗rsatkichlar asos sifatida 
olinishi mumkin: 

---

82 

talab
– restoran bozorining hajmi va o‗sish sur‘atlari, umumiy ovqatlanish 
muassasalariga bo‗lgan talabning tarkibiy tuzilishi va sh.k.; 

raqobat 
– raqiblar soni, ularning ulushlari, bozorga chiqish yo‗lidagi 
to‗siqlar, raqiblarning muassasalarida ishlarni tashkil etish prinsiplari, raqib 
muassasalarning afzalliklari va kamchiliklari; 

iqtisodiy omillar 
– inflyatsiya darajasi, soliq stavkalari, aholining turmush 
darajasi, mehnat unumdorligi, infratuzilmaning rivojlanish darajasi va sh.k.; 

davlat tomonidan tartibga solish 
– davlat organlarining restoran tarmog‗iga 
e‘tibori, restoranning davlat tuzilmalari bilan o‗zaro munosabatlari xususiyati; 

siyosiy va huquqiy omillar 
– mamlakatdagi siyosiy barqarorlik va 
korrupsiya darajasi, aholining huquqiy savodxonlik darajasi va sh.k.; 

ilmiy-texnikaviy omillar – 
yangi texnologiyalarni ishlab chiqarishga joriy 
etish imkoniyatlari; 

ijtimoiy-demografik omillar
– aholining tarkibiy tuzilishi, uning an‘analari, 
iste‘mol madaniyati, mavjud moda, xulq-atvor andozalari; 

tabiiy va ekologik omillar 
– atrof muhitning holatiga tashkilotlarning 
e‘tibori, atrof muhitni muhofaza qilish masalalariga jamiyatning munosabati; 

tashqi muhitning boshqa omillari.
3
Barcha omillar belgilanganidan so‗ng ularga baho berishga o‗tamiz, Chunki 
barcha imkoniyatlar va tahdidlar ham birinchi darajali ahamiyat kasb etavermaydi va 
yuzaga kelish ehtimoli bir xil emas (4.3-jadval).