3 McCarthy, O'Dell English vocabulary in use pdf

 
 
2.3.reja Sintetik va analitik hisob haqida tushuncha
Buxgalteriya hisobida xo’jalik operatsiyalarini turli darajada tafsilotlab aks etgiradigan 
schyotlar qo’llaniladi. Buxgalteriya hisobining schetlari sintetik va analitik schyotlarga 
bo’linadi. 
Sintetik schyotlar deb,
Xo’jalik mablag’lari va ularning manbalari harakatini hisobga 
oladigan xo’jalik operatsiyalari haqida umumlashgan ma'lumotlarni faqat pul ko’rsatkichida 
hisobga oladigan schyotlarga aytiladi. 
Analitik schyotlar deb,
Xo’jalik mablag’lari va ularning manbalari harakatini hisobga 
oladigan xo’jalik operatsiyalari haqida tula ma'lumot beradigan va ularni aniqlashtirib 
ko’rsatuvchi pul,natura va mehnat o’lchovi ko’rsatkichlarida hisobga oladigan schyotlarga 
aytiladi. 
Sintetik hisob deb,
Korxona tashkilog va muassasalarning xo’jalik mablag’lari va 
ularning tashkil topish manbalari hamda ularning harakati to’q’risidagi xo’jalik
jarayonlarini umumlashtiruvchi ko’rsatkichlarni sintetik schyotlar yordamida hisobga olib 
borishiga aytiladi.
Analitik hisob deb,
Korxona.tashkilot va muassasalarning xo’jalik mablag’lari va 
ularning tashkil topish manbalari hamda xo’jalik jarayonlarini tafsiloti bilan aniqlovchi 
ko’rsatkichlarda analitik schyotlar yordamida aks etgirishiga aytiladi. 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

Buxgalteriya hisobida sintetik va analitik schyotlardan tashqari subschetlar ham 
qo’llaniladi. 
Subschyot
– bu bitga sintetik schyot doirasida bir xil analitik schyotlarni 
qo’shimcha guruhlash Subschyotlarning qullanilishi amaliyotda nomenklaturasi ko’p bo’lgan 
mablag’larni to’q’ri hisobga olishni ta'minlaydi. 
Masalan 10 schyot Materiallar bu sintetik schyot materiallar schyotining quyidagi 
subschyotlari mavjud. 
1010. Xom ashyo va materiallar; 
1020. Sotib olingan yarim tayyor materiallar va butlovchi qismlar; 
1030. Yoq’ilg’i; 
1040. Ehtiyot qismlar; 
1050. Qurilish materiallari; 
1060. Yem-xashak va tushamalar; 
1070. Idish va idish materiallari; 
1080. Qayta ishlash uchun chetga berilgan materiallar; 
1090. Boshqa materiallar. 
Shundan 1030 yok.ilgi bu subschyot yoqilgi bu umumiy ko’rinishdagi subschyot 
hisoblanadi agar yoq’ilg’ini alohida-alohida kilib ko’rsatganimizda analitik schyotlar bo’ladi. 
Masalan yoq’ilg’i ham uz navbatida quyidagilarga bo’linadi. 
1031 kumir; 
1032 gaz; 
1033 o’tin; 
1034 benzin va haqozolar bular hammasi analitik schyotlar deyiladi. 
Sintetik, analitik, subschyotlar bir-biri bilan o’zaro bog’liq bo’lib qolmay, balki ular
bir-birini doimo tuldirib boradi.Shuning uchun ham ularning ma'lumoglaridan bir vaqtda, 
o’zaro boglangan qolda foydalanilsa, korxonalar mulkining but saqlashi ta'minlanadi va joriy 
rahbarlik uchun zarur ma'lumotlar uz vaqtida olinadi. 
Balans va schyotlar ham bir-biri bilan o’zaro boglangan-Bu boglanish shunday 
namoyon bo’ladiki, hisobot davri boshiga balans ma'lumotlariga muvofiq schyotlar ochiladi. 
Mustaqil hisob yuritilishi lozim bo’lgan mablag’ yoki uning tashkil topish manbaining har bir 
turi uchun alohida schyot ochiladi. Aktiv schyotlar bulsa qoldiq debet tomoniga,passiv 
schyotlar bo’yicha esa kredit tomoniga yoziladi. 
Sintetik schyotlarda analitik hisob ma'lumotlari umumlashtiriladi. Shuning uchun ham 
har bir sintetik schyotda bir necha analitik schyotlar bo’ladi.