Ӛзбекистан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билим министрлиги Қарақалпақ мәмлекетлик университети

19.2.3 Силикат бетонлар
 
Силикат бетонлар таярлаўда ҳаўада қатыўшы ҳәк ҳәм
 
порошок кварц (кремнезем) 
араласпасы байланыстырыўшы сыпатында ислетиледи. Порошок кварц орнына порошок 
домна шлакы ямаса күллер ислетилиўи мүмкин. Ҳәк-кремнеземли байланыстырыўшы 
беккемлиги ҳәктиӊ активлигине- СаО

SiO
2
қатнасына, кварц қумыныӊ дисперслигине ҳәм 
автоклавда ислеў бериў режимине байланыслы болады. Кварц қумы дисперслиги ҳәм 
СаО

SiO
2
қатнасы оптимал болғанда СаО ҳәм SiO
2
тийкарында киши тәртиптеги калций 
гидросиликатлар толық пайда болады (19.3-сүўрет). 
Силикат 
бетон 
таярлаў 
технологиясы 
тӛмендегише: 
ҳәк-кремнеземли 
байланыстырыўшыны таярлаў, силикат бетон араласпасын таярлаў, буйымды қәлиплеў ҳәм 
автоклавда ислеў бериў. 
Силикат бетонына автоклавда ислеў берилгенде бетонныӊ ҳәмме компонентлери 
ортасында химиялық реакциялар болып ӛтеди ҳәм структураны тығызластырыўшы жаңа 
ӛнимлер (әсиресе кварц қумы менен) пайда болыўы мүмкин. 

---

135 
19.3-сҥўрет. Кварц қумы дисперслиги ҳәм муғдарыныӊ силикат бетон 
беккемлигине тәсири 
1-кварц қумыныӊ дисперслиги 1500 см
2

г; 2- 2500 см
2

г; 3- 4500 см
2

г. 
Силикат бетонлары, цементли бетонлар сыяқлы аўыр, жеӊил ҳәм ячейкалы болады. 
Аўыр силикат бетон
буйымлардыӊ орташа тығызлығы 1800-2500 кг

м
3
. Оныӊ 
қысылыўдағы беккемлиги силикат бетон қурамына, автоклавда ислеў бериў режимине ҳәм 
басқа факторларға байланыслы болып, үлкен аралықда ӛзгереди. Әпиўайы қурамдағы 
силикат бетонныӊ (ҳәк 8-11%, масса бойынша) беккемлиги 15-30 МПа. Оныӊ қурамына 15-
30% дисперс кремнезем киритилсе беккемлик 40-60 МПа ға шекем артады. 
Арнаўлы технологиялық усыллар себепли аўыр силикат бетон беккемлигин 80 МПа ға 
шекем асырыў мүмкин. Аўыр силикат бетонныӊ суўға шыдамлылығы қанаатландырарлы, 
суўда беккемликти 25% кӛп жоғалтпайды. Суўыққа шыдамлылығы бойынша маркасы /25 
ҳәм /35, портландцемент қосып /100 ге шекем асырыў мүмкин. 
Аўыр силикат бетоннан жүк кӛтериўши сыртқы дийўал блоклары, панеллери, қабатлар 
аралық плиталар ҳәм панеллер, колонналар, балкалар, текше сыпасы ҳәм маршлары, цокол 
блоклары ҳәм басқа темирбетон конструкциялар таярланады.