3-ma‟ruza (2 soat) 5-mavzu. Ishlab chiqarishda faoliyat xavfsizligini boshqarish tizimini tashkil qilish

intizomiy, ma‟muriy yoki jinoiy 
javobgarlik
ka tortiladilar.
Intizom javobgarligi. 
Har bir sanoat korxonasi o‟z ichki tartib-qoidalarini 
ishlab chiqadi. Bu tartib-qoidalarning barchasi sog‟lom va xavfsiz mehnat 
sharoitini ta‟minlash, jarayonlarni normada bajarishga qaratilgan.Talablarni 

---

bajarmaslik baxtsiz hodisalarga olib kelishi mumkin. Shuningdek, ishchi-
xizmatchilarlarning tartib-qoidalarga amal qilmasligi ish rejimining buzilishiga, 
kasallik, baxtsiz hodisa, zaharlanish va boshqa hodisalarning sodir bo‟lishiga olib 
kelishi mumkin. Ular uchun intizom javobgarligi ta‟sis etilgan. 
Hodimga mehnat intizomini buzganligi uchun ish beruvchi quyidagi 
intizomiy jazo choralarini qo‟llashga haqli: 
1) hayfsan; 
2) o‟rtacha oylik ish haqining o‟ttiz foizidan ortiq bo‟lmagan miqdorda 
jarima. 
Ichki mehnat tartibi qoidalarida xodimga o‟rtacha oylik ish haqining ellik 
foizidan ortiq bo‟lmagan miqdorda jarima solish hollari ham nazarda tutilishi 
mumkin. Xodimning ish haqidan jarima ushlab qolish mehnat kodeksining 164-
moddasi talablariga rioya qilingan holda ish beruvchi tomonidan amalga oshiriladi; 
3) mehnat shartnomasini bekor qilish (100-modda ikkinchi qismining 3 va 4-
bandlari). 
Ushbu moddada nazarda tutilmagan intizomiy jazo choralarini qo‟llanish 
taqiqlanadi. 
Intizomiy jazolar ishga qabul qilish huquqi berilgan shaxslar (organlar) 
tomonidan qo‟llaniladi (82-modda). 
Intizomiy jazo qo‟llanilishidan avval xodimdan yozma ravishda tushuntirish 
xati talab qilinishi lozim. Xodimning tushuntirish xati berishdan bosh tortishi 
uning ilgari sodir qilgan nojo‟ya xatti-harakati uchun jazo qo‟llashga to‟siq bo‟la 
olmaydi. 
Intizomiy jazoni qo‟llanishda sodir etilgan nojo‟ya xatti-harakatning qay 
darajada og‟ir ekanligi, shu xatti-harakat sodir etilgan vaziyat, xodimning oldingi 
ishi va xulq-atvori hisobga olinadi. 
Har bir nojo‟ya xatti-harakat uchun faqat bitta intizomiy jazo qo‟llanishi 
mumkin. 
Intizomiy jazo bevosita nojo‟ya xatti-harakat aniqlangandan keyin, ammo bu 
xatti-harakat aniqlangandan boshlab, xodimning kasal yoki ta‟tilda bo‟lgan vaqtini 
hisobga olmasdan, uzog‟i bilan bir oy ichida qo‟llaniladi. 
Nojo‟ya hatti-harakat sodir etilgan kundan boshlab olti oy o‟tganidan, moliya-
xo‟jalik faoliyatini taftish etish yoki tekshirish natijasida aniqlanganda esa, - sodir 
etilgan kundan boshlab ikki yil o‟tganidan keyin jazoni qo‟llab bo‟lmaydi. Jinoiy 
ish bo‟yicha ish yuritilgan davr bu muddatga kirmaydi. 
Intizomiy jazo berilgani to‟g‟risidagi buyruq (farmoyish) yoki qaror xodimga 
ma‟lum qilinib, tilxat olinadi. 
Intizomiy jazoning amal qilish muddati jazo qo‟llanilgan kundan boshlab bir 
yildan oshib ketishi mumkin emas. Agar xodim shu muddat ichida yana intizomiy 
jazoga tortilmasa, u intizomiy jazo olmagan deb hisoblanadi. 
Intizomiy jazoni qo‟llagan ish beruvchi o‟z tashabbusi bilan, xodimning 
iltimosiga binoan, 
mehnat 
jamoasi 
yoki xodimning 
bevosita 
rahbari 
iltimosnomasiga ko‟ra jazoni bir yil o‟tmasdan oldin ham olib tashlashga haqli. 
Intizomiy jazo ustidan yakka mehnat nizolarini ko‟rish uchun belgilangan 
tartibda shikoyat qilinishi mumkin. 

---

Mehnat nizosini ko‟rib chiqayotgan organ sodir etilgan nojo‟ya xatti-harakat 
qanday vaziyatda yuz berganligini, xodimning oldingi xulq-atvorini, mehnatga 
bo‟lgan munosabatini, intizomiy jazoning sodir etilgan nojo‟ya xatti-harakatning 
og‟irlik darajasiga qanchalik mos kelishini, ish beruvchining intizomiy jazo berish 
tartibiga rioya qilganligini hisobga olib, xodimga nisbatan qo‟llanilgan intizomiy 
jazoni g‟ayriqonuniy deb topish va uni bekor qilish to‟g‟risida qaror chiqarishga 
haqli. 
Rahbar shaxslar uchun javobgarlik xayfsan e‟lon qilish, bir yilgacha 
lavozimini pasaytirish, ishdan bo‟shatish yo‟li bilan olib boriladi.
Ishchilar korxona rahbarlari, tsex va bo‟lim boshliqlari tomonidan intizom 
javobgarligiga tortilishi mumkin. Rahbar xodimlar esa yuqori rahbarlik xodimlari 
tomonidan intizom javobgarligiga tortilishi mumkin.
Rahbar xodimlar jamoa bitimida ko‟rsatilgan talablarni, yuqori tashkilot 
buyruqlarini bajarmaganliklari va asosan xavfsizlik texnikasi, sanoat gigienasi-
sanitariyasi talab-qoidalariga amal qilinmaganligi uchun javobgarlikka tortiladilar.