Bilim Ta’l Ta’l “oliy m sohasi: lim sohas lim yo’na oliy V t y matem

1-jadval 
Asosiy kapitalning to’liq qiymati bo’yicha balansi sxemasi 
Asosiy 
kapital 
turlari 
bo’yicha 
guruhi 
Davr 
boshida 
mavjud 
asosiy 
kapital 
Davr mobaynida 
kiritilgan asosiy kapital
Davr mobaynida chiqib 
ketgan asosiy kapital 
Davr 
oxirida 
mavjud 
asosiy 
kapital 
jami 
shu jumladan 
jami
shu jumladan 
yangi boshqalar
tugatilgan boshqalar
A 1 
2 
3 4 5 6 7 8 
. 
. 
. 
;
0
0
0
0
p
q
p
q
I
ip
P




---

66
Asosiy kapitalning eskirishni hisobga olgan holdagi (qoldiq) qiymati bo’yicha 
balansi (1-jadval). Bu balansda mavjud asosiy kapital qayta baholashdan so’nggi 
qayta tiklangan qoldiq qiymat bo’yicha, yangi kiritilganlari – to’liq boshlang’ich 
qiymat bo’yicha, sotilganlari – bozor bahosida, boshqa tashkilotlardan olingan va 
hadya etilgan hamda eskirishi hisobiga ro’yxatdan chiqarilgan asosiy kapital 
qoldiq qiymat bo’yicha aks ettiriladi. Asosiy kapitalning yillik eskirish qiymati yil 
mobaynida hisoblangan amortizatsiya summasiga teng bo’ladi. 
2-jadval 
Asosiy kapitalning qoldiq qiymati bo’yicha balansi sxemasi 
Asosiy 
kapital 
turlari 
bo’yich
a 
guruhi 
Davr 
boshid
a 
mavju
d 
asosiy 
kapital
Davr mobaynida 
kiritilgan asosiy 
kapital 
Davr mobaynida chiqib 
ketgan asosiy kapital 
Amor
ti 
zatsiy
a 
Davr 
oxirid
a 
mavju
d 
asosiy 
kapita
l 
Jam
i 
shu jumladan 
jam
i 
shu jumladan 
yang
i 
boshqal
ar 
tugatilga
n 
boshqal
ar 
A 1 
2 
3 4 5 6 7 8 9 
. 
Balanslarda aks etirilgan ko’rsatkichlar quyidagi tengliklar bilan ifodalanadi: 
Asosiy kapitalning to’liq qiymati bo’yicha balansida: 
1
0
AC
AC
AC
AC
chiq
kirit



Asosiy kapitalning qoldiq qiymati bo’yicha balansida: 
'
1
'
'
'
0
AC
A
AC
AC
AC
chiq
kirit




bu erda: 
AS
0 
va
 AS
1
– ma’lum davr boshida va oxirida asosiy kapitalning 
to’liq qiymati;
 AS’
0 
va
 AS’
1
– ma’lum davr boshida va oxirida asosiy kapitalning 
qoldiq qiymati;
 AS
kirit
va 
AS’
kirit
– davr mobaynida kiritilgan asosiy kapitalning 
to’liq va qoldiq qiymati; 
AS
chiq
va 
AS’
chiq
– davr mobaynida chiqarilgan asosiy 
kapitalning to’liq va qoldiq qiymati; A – davr mobaynida hisoblangan 
amortizatsiya qiymati. 
Balans ma’lumotlari asosida asosiy kapital harakati va holati ko’rsatkichlarini 
hisoblanadi.
Asosiy kapitalning xarakati ko’rsatkichlari ma’lum davr mobaynida asosiy 
kapital xarakati jarayonlarini umumlashtirib tavsiflash uchun qo’llaniladi. 

---

67
Kiritilish koeffitsienti
– ma’lum davr mobaynida kiritilgan asosiy kapital 
qiymati davr oxiridagi kapital qiymatining qanday qismini tashkil etishini 
ifodalaydi va quyidagicha hisoblanadi: 
100
*
1