G. S. K u t u m o V a I. I. I n o g a m o V g e o d e z I ya va m a r k s h e y d e r L i k I s h I

f =108
Gts), tebranish davri (
T= Т=10-8s)
, vaqt o’lchash aniqligi (
mt=10-11s
ni) 
tashkil qiladi.(
Mt) 
vaqt davomida elektromagnit tebranishlar havoda3 mm ga yaqin 
masofani bosib o’tadi.
Shunday qilib, fazali dalnomerlar masofani mm aniqlikda o’lchash imkonini 
beradi. 
(56) formuladagi (
N)
har qanday butun son qiymatga ega bo’lishi mumkin, bu 
esa formulani yechishda noaniqlikka olib keladi. Masalani yechish uchun bir tekis 
chastota usuli va belgilangan chastota usuli qo’llaniladi. Bu usullardan qaysi biri 
qo’llanilganiga qarab dalnomerning konstruktiv chizmasi va texnik ko’rsatkichlari 
ma’lum darajada o’zgaradi.
Hozirgi paytda ishlab chiqarilayotgan dalnomerlarda uzatgich va qabul 
qilgich moslamalari bir blokda joylashgan va u chiziq bosh uchi nuqtasida 
markazlashtiriladi, qaytargich esa chiziqning oxirgi uchida o’rnatiladi. Ularda(
t)
qiymatini o’lchash ikki usulda bajariladi: bevosita impulsli deb ataluvchi elektron 
sekund o’lchagich bilan va bilvosita, modullashtirib qaytargichga yuborilgan nur 
oqimi bilan undan qaytib kelganini fazasi bo’yicha solishtirib aniqlash usuli bilan. 
Elektron dalnomerlar bo’yicha qabul qilingan standartga asosan ular aniqligi 
va vazifasiga qarab 3 guruhga bo’lingan: (
G, Pva T)
guruhlar, ularning tavsifi 8-
jadvalda keltirilgan. 
(G)
va (
P)
guruhlariga kiruvchi dalnomerlar davlat geodezik tarmoqlarini 
barpo etishda va amaliy geodezik ishlarda qo’llanadi. (
T)
guruhi esa zichlash 
tarmoqlarini barpo etish va topografik ishlarda ishlatiladi.

---

95 
7.1-jadval 
Yorug’lik