Tibbiyotda axborot texnologiyalari

Ona plata (Asosiy plata) Mother 
board
– Asosiy elektrosxema bo‗lib, unga protsessor, tezkor va 
kesh 
xotira 
mikrosxemalari, 
kontroller 
va 
adapter 
elektrosxemalari o‗rnatiladi, qattik disk va disk yurituvchilar 
ulanadi.
Tezkor xotira –
kompyuterning muhim qurilmasi bo‗lib, 
protsessor undan amallarni bajarish uchun dastur tomonidan 
berilgan buyruqlarni qabul qilib oladi va amalni bajarib, natijani 
yana unda saqlash vazifasini bajaradi. Tezkor xotirada 
ma‘lumotlar faqat kompyuter ishlab turgan paytda saqlanadi, 
kompuyter elektr tarmog‗dan uzilsa, ma‘lumotlar o‗chib ketadi, 
ya‘ni elektr manbaiga bog‗liq xotira qurilmasidir.
Mikroprotsessor – 
kompyuterning amal bajaradigan qismi 
bo‗lib, u ma‘lumotlarni berilgan dastur asosida qayta ishlaydi va u 

---

140 tacha turli arifmetik va mantiqiy amallarni bajaradi. 
Mikroprotsessor (CPU) kompyuterning «Miyasi» hisoblanadi, 
unda barcha hisob-kitoblar amalga oshiriladi, uning asosiy 
ko‗rsatkichi tezligi hisoblanadi va megagers (Mgs) sekundlarda 
o‗lchanadi, u qancha katta bo‗lsa, kompyuter shuncha tez 
ishlaydi.
Intel korporatsiyasining Pentium protsessori
Protsessor – maxsus kristalli yarimo‗tkazichlardan iborat 
bo‗lib, unda millionlab tranzistorlar mayda yo‗lli – provodkalar 
bilan birlashtirilgandir. U kristall keramik korpusga joylashtiriladi 
va kvadrat ko‗rinishidagi qirq oyoqni eslatadi. 
Qattiq disk (HDD – hard disk drive) – 
bu kompyuter bilan 
ishlashda foydalaniladigan axborotning doimiy saqlash qurilmasi. 
Qattiq disk (Vinchester) – kompyuter bilan ishlashda 
foydalaniladigan, operatsion tizimlar, dastur-ilovalar, turli xil 
ma‘lumotlar (matn, tasvir, musiqa, filmlar va boshq.) 
saqlanadigan kompyuterda axborotni doimiy saqlash qurilmasi 
ya‘ni elektr manbaiga bog‗liq bo‗magan kompyuterning xotira 
qurilmasidir. 
Qattiq disk – 
bu murrakab qurilma hisoblanib kompyuterning 
sistema blokiga o‗rnatiladi va u shleyf deb nomlanuvchi maxsus 
shnur bilan ona plataga ulangan bo‗ladi. Tashqi ko‗rinishidan 

---

germetik metal quti shaklida bo‗lgan bu qurilmaning ichida 
umumiy o‗qqa joylashtirilgan maxsus metal qoplamali disk, 
yozuvlarni o‗qish uchun magnit vosita, diskni aylantiruvchi 
mexanizmlari joylashtirilgan. Diskni ikkala tomoniga ham 
axborotlar yoziladi. Diskning hajmi uning plastinkalarida 
joylashtirilishi mumkin bo‗lgan axborot o‗lchov birliklari bilan 
aniqlanadi. Diskning aylanish tezligi minutiga 5400–10000 gacha. 
Qattiq diskda axborotlar kompyuter o‗chirilganda ham saqlanib 
qoladi. Zamonaviy kompyuterlarda qattiq disklar hajmi 6 
Terabaytgacha axborotlarni saqlay oladi.