Pedagogika va ijtimoiy ish

1.2
 
Pedagogik psixologik adabiyotlarda o’quvchi shaxsini o’rganish
Pedagogik-psixologiya psixologiya ilmining tarmog’i sifatida, ta’lim va 
tarbiyaning shaxsga samarali ta’sir etuvchi omillari, qonuniyatlari va 
mexanizmlarini o’rganuvchi fandir.
Bolalarning maktabdagi hamda ta’lim-tarbiya muassasalaridagi faoliyat va xatti-
harakatlarining psixologik qonuniyatlarini o’rganuvchi pedagogik-psixologiya ikki 
fanni, ya’ni psixologiya va pedagogika fanlarining tutashgan joyidan o’rin 
egallagandir.Pedagogik-psixologiyaning predmeti maktabda bilim, ko’nikma, 
malakalarini egallash qonuniyatlarini, bu jarayonlarda sodir bo’ladigan individual 
tafovutlarni, o’quvchilarda faol, mustaqil va ijodiy tafakkurni tarkib toptirish 
qonuniyatlarini tadqiq etishdir. Shuningdek, pedagogik-psixologiya ta’lim 
tarbiyaning ta’siri oqibatida o’quvchilar ruhiyatida sodir bo’ladigan o’zgarishlarni, 
o’quv materiallarining o’quvchilarning yosh davrlarga mos kelishni, turli ta’lim 
metodlarining psixologik jihatdan samaradorligini, darsliklar, o’quv qurollari, 
asbob-uskunalar, maktab ishlarining tartibiga nisbatan bo’lgan psixologik talablar 
kabi muammolarni ham o’rganadi.
Pedagogik psixologiya o’quvchilarga beriladigan ta’lim va tarbiyaning psixologik 
asoslarini o’rganadi. O’quvchilarda bilim, iqtidor va malakalarni o’zlashtirish 
tufayli ular shaxsining tarkib topish qonuniyatlari mavzuni o’z ichiga oladi. 
Pedagogik psixologiya ta’lim va tarbiya jarayonida bola shaxsining tarkib topish 
muommolarini o’rganar ekan, u bolalar psixologiyasi bilan mustahkam aloqada ish 
ko’radi. Darsliklar, o’quv qo’llanmalari, qurollari, ta’lim va tarbiyaning samarali 
metodlari, o’quvchilarni mehnat va ijtimoiy faoliyaiga tayyorlash masalalarini har 
bir o’quvchining o’ziga xos sifatlarni bilmay turib, amalga oshirib bo’lmaydi. 
O’quvchi tafakkurining shakllanishi, aql darajasining o’sa borishi, o’quvchilar 
jamoasidagi o’zoro munosabatlarning mohiyati, har bir o’quvchida bilimlarni 
o’zlashtirish malaka va ko’nikmalarini bilmay turib, ta’lim va tarbiya ishida 

---

25 
muvaffaqiyatga erishib bo’lmaydi. Bu masalalarni amalga oshirish uchung xizmat 
qiladigan tamoillar va metodlar quyidagilardan iborat: