O`zbekiston respublikasi оliy va o`rta махsus та’liм vazirligi bухоrо даvlat universiteti


Qo`shma gaplarning qurilish turlariga ko`ra tasnifi



Download 1,8 Mb.
Pdf ko'rish
bet44/122
Sana31.03.2022
Hajmi1,8 Mb.
#520258
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   122
Bog'liq
hozirgi ozbek adabiy tili sintaksis

Qo`shma gaplarning qurilish turlariga ko`ra tasnifi. 
qo`shma gaplarning 
umumiy lisoniy qolipi [WPm U WPm] bo`lib, u quyidagi yana uchta oraliq 
ko`rinishlarga ajraladi: 
[WPm,WPm], [WPm→WPm], [WPm ↔WPm] 
Bu oraliq ko`rinishlar bir qarashda an‘anaviy bog`lovchisiz, ergash gapli va 
bog`langan qo`shma gaplarning ramziy ko`rinishidek tasavvur uyg`otadi. (Masalan, 
Bahor keldi va gullar ochildi -[WPm, WPm], Bahor kelsa, gullar ochiladi -[WPm→ 
WPm], Bahor kelsa va gullar ochilsa -[WPm↔WPm] kabi). Aslida bu qurilish 
qoliplari qo`shma gap tarkibidagi sodda gaplarni bog`lovchi vositalarga ko`ra emas, 
balki bu sodda gaplarning qo`shma gap tarkibidan Chiqarilganda mustaqil qo`llana 
olish-olmaslik belgisi asosida amalga oshirilgan. Bunda, albatta, asos sifatida 
kesimlik turlari - MKSH va NKSH ga tayaniladi. 
Demak, qo`shma gaplarning lisoniy struktur turlarini belgilashda asosiy omil 
qo`shma gap tarkibidagi to`liq shakllangan sodda gaplarning o`zaro munosabati va 
sodda gaplarning har birining nutqiy jarayonda qo`shma gap tarkibida voqelangan 
ma‘nolari bilan qo`llana olish yoki qo`llana olmasligi belgisidir. 
Tayanch tushunchalar
: bosh gap, tobe gap, gapning milliy tabiati, gap lison va nutq 
bo`linishida, qo`shma gapning lisoniy-sintaktik qurilishi, qo`shma gap LSQi, 


qo`shma gapning lisoniy qurilishiga ko`ra tasnifi.
 
Tavsiya etiladigan adabiyotlar: 
1. Абдураҳмонов Ғ., Xолиѐров X. в.б. Ҳозирги ўзбек адабий тили. Синтаксис. – 
Т., 1979. 
2. Маҳмудов Н., Нурмонов А. Ўзбек тилининг назарий грамматикаси. – Т., 
1995.
3. Сайфуллаева Р. Ўзбек тилида қўшма гапларнинг формал – функционал 
тадқиқи. – Т., 1994 . 
4. Сайфуллаева Р., Менглиев Б. в.б. Ҳозирги ўзбек адабий тили. Синтаксис. III. 
– Т., 2006. 
5. Ўзбек тили грамматикаси. II том. – Т., 1976.
6. Ғуломов А., Асқарова М. Ҳозирги ўзбек адабий тили. Синтаксис. – Т., 1987. 

Download 1,8 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   122




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish