O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi aliser navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti qo’lyozma huquqida

Kangurttut  qabristonida  1300  m

2

  ga  yaqin  joydan  91  ta  qabr  ochib 

o’rganilgan. Qabrlarning asosiy qismi qabristonning markaziy va sharqiy qismida 

joylashgan.  Qabrning  ustki  qismi  va  kirish  teshigi  toshlar  bilan  berkitilgan.  

Qabrlarni  tuzilishiga  qarab  3  turga  ajratish  mumkin.  Bular  1)  yorma;  2)  ayvonli 

lahad;  3)  katakomba  qabrlardir

88

.    Qabrlarning  lahadga  kirish  TESHIGI  aylana 

yoki oval shaklida bo’lib, qabr kaMerasida ba’zan toshlar, ba’zan sopol parchalari 

va  ko’mir  izlari  uchraydi

89

.  Bu  yerda  o’rganilgan  barcha  qabrlarda  deyarli  odam 

suyaklari  uchratilmagan  ya’ni  Kangurttutdagi  91  ta  qabrdan  3  ta  ingumasiya  (№ 

                                                      

88

 Ўша асар. – С. 67.  

89

 Виноградова Н.М. Юго-западный Таджикистан в эпоху поздней бронзы. .... – С. 41-42. 

---

 

46 

53, 65, 74), qolganlari kenotaf qabrlarni tashkil etadi.  Faqat, ikkita qabrda hayvon 

suyaklari  borligi  aniqlangan  (№  23,  53  qabr).  Qabr  kamerasida  odam  skeleti 

qo’yilishi zarur bo’lgan joylarda odam yoki hayvon haykalchalari qo’yilgan bo’lib 

(73-qabr),  ularning  atrofiga  bir  nechtadan  sopol  idishlar  qo’yilgan.  Bulardan  53-

qabrdagi  odam  suyaklari  yaxshi  saqlanib  qolgan.  Qabrlarda  1  tadan  12  tagacha 

sopol  idishlar,  bronzadan  mitti  buyumlar  (pichoq,  oynacha  va  boshqalar), 

urchuqtoshlar  uchratiladi.  Bundan  tashqari  Andronova  qabilalariga  tegishli  sopol 

parchalari ham topilgan. Bu qabristonda kremasiya izlari uchratilmagan.  

Kangurttut  qabrlari  ashyoviy  dalillari  va  tuzilishiga  ko’ra,  Surxondaryo 

vohasidagi  qadimgi  dehqonchilik  madaniyati  yodgorliklari  –  Sopollitepa, 

Jarqo’ton, 

Bo’ston, 

Shimoliy 

Afg’onistonning 

Dashli

90

, 

Janubiy  

Turkmanistonning Sumbar (Xlopin, 1983), Murg’ob vohasi yodgorliklari – Gonur, 

Auchun tepa, Toxirboy 3, To’g’oloq 1, To’g’oloq 21

91

 yodgorliklari bilan yaqin – 

urug’dosh  bo’lgan  bo’lishi  mumkin.  Dafn  kamerasining  kirish  qismi  juda 

ko’plarida maxsus pishgan va xom g’ishtlar hamda toshlar bilan yopilgan. Bu qabr 

tuzilishi  Janubiy-g’arbiy  Tojikistondagi  katakomba  va  ayvonli  lahad  qabrlarga 

tegishlidir.  Kangurttutdagi  ayvonli  lahad  qabrlarining  topilmalari  Jarqo’ton  4 

qabristoni materiallari bilan Deyarli bir ekanligi aniqlangan

92

. 

Kangurttutdagi № 65, 74 qabrlardan bosh suyak qoldiqlari, qo’l va oyoqning 

uzun  suyaklari  topilgan.  Qabrlarda  qo’y  va  bo’rining  suyaklari  uchraydi.  Dafn 

anjomlari  esa,  Parxar,  Qizlar  qal’a  va  Nurek  qabristonlari  bilan  bir  xil  ekanligi 

aniqlangan.