‘£b e k is t 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi kamilova firuza kuchkarovna kamilov zafarjon kamolovich xalqaro turizm bozori

Tayanch iboralar
Xalqaro turizm, ichki turizm, tashqi turizm, milliy turizm , tarixiy 
obidalar, iste’molchi, turm ahsulot, turfirmalar.
N azorat savollari
7. 
0 ‘zbekistonda turizm tarixi qanday?
2. Turizm Sayohatdan qanday farq qiladi?
3. Rim imperiyasi davri sayohat to ‘g ‘risida nimalar bilasiz?
4. Mehmonxona zanjirini so ‘zlab bering.
5. Mehmonxona ishida menejer sifatida xizmat ко ‘rsatgan kishilardan
kimlarni bilasiz?
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati
1. F.Komilova. Turizm marketingi. “0 ‘zinkomsentr”, 2003. 91—94- 
betlar.
2. Kotler P., Bowen J., Makens J. Marketing for Hospitality and 
Tourizm.— 2 th. Upper Saddle River: Printed Halle, 2003. 78—89 p.
3. А.П.Дурович. М аркетинг в туризме. ООО “ Новое знание”, 
2004, 3 0 5 - 3 17-betlar.

---

3 - B O B . T U R I S T I K B O Z O R N I N G
K O ‘L A M I VA T U Z I L I S H I
3.1. Turistik bozorning tarixi haqida.
3.2. Turistik bozor ahvoli.
3.3. M ehm onxona korxonalarini baholash m ezonlari.
3 .1 . Turistik bozorning tarixi haqida
M ehm onxona sanoati korxonalarining yuzaga kelishi qadimgi Rim 
bilan aloqadordir (taxm inan er.av.50-yillar). Rim Imperiyasi yirik 
bo'lganligi sababli am aldor va savdogarlar tez-tez tashqariga chiqib 
turganlar. N atijada ularni joylashtirish uch u n doim iy hovli-joy va 
tavernalar yuzaga kelgan.
Rim davlatining asosida q at’iy sinfiy tizim ning mavjudligi joy bilan 
ta ’m inlash korxonalari rivojiga ham e ’tiborni kuchaytirdi. H atto dav­
lat am aldorlari yo‘lga otlanishdan avval o ‘z q o ‘l ostidagilari orqali 
joylashish o ‘rnini kelishib olishga odatlandilar.
Qadimgi Rimdagi qo‘nib o ‘tish m anzillari asosiy yo‘l bo ‘yida va 
qishloqlarda joylashgan, faqat qulaylik haqida gap b o ‘lishi m um kin 
em asdi.
Rim Imperiyasininig qulashi bilan hovli va tavernalar o ‘z -o ‘zidan 
inqirozga uchradi. Faqat 4 asrdan so‘nggina, 0 ‘rta asr davri (5 0 0 - 
1300-y.) boshlangungacha, yangi turda joylashtirish korxonalari yuzaga 
kela boshladi.
Jahon m ehm onxona sanoati rivojiga 0 ‘rta asrlarda Angliyada sodir 
b o ‘lgan jarayonlar ham o ‘z ta ’sirini o ‘tkazdi. 1066-yilda Angliyaning 
istilo qilinishi oqibatida sayohatchilar soni oshdi. Xususiy uylar m eh ­
m onxona o ‘rnini bosdi va hovlilar tijorat korxonasi sifatida qoMlandi.
0 ‘rta asrlarda odam lar m uqaddas joylarga ko‘proq tashrif buyura 
bo sh lad ilar. 0 ‘sayotgan talabn i q o n d irish m aqsadida tu ra r jo y lar 
kengaytirildi. Uyg‘onish davriga kelib esa, Y evropada iqtisodiy o ‘sish 
boshlandi, m amlakatlararo aloqalar m untazam yo‘lga q o ‘yildi.
Ingliz hovlilari yog‘ochdan qurilgan, yirik sayohatchilar esa toshli 
qasrlarda va m onastrlarda to ‘xtash unda yashab turishni xohlaganlar, 
bu joylar qaroqchilar hujum idan ishonchli h im oya qilingan. Lekin 
uyg‘onish davrida qirol G enrix VI m onastrlarni tarqatib yuborish h a ­
qida farm on berganidan so‘ng, sayohatchilar hovlilarda qolishga m ajbur 
b o ‘ldilar.

---

Yevropa va Amerika bo‘ylab sayohatga chiqa boshlagan inglizlar 
asta-sekin uy qurish va uni boshqarish sirlarini o ‘zlashtirdilar.
Bugungi kunda dunyoda 30 mingdan ziyod turli otellar mavjud. 
A niqrog‘i, bu k o ‘rsatkich “ Reed Travel G ro u r” nashriyoti tom o n id an
chop etilgan “ Offical Hotel G uide—96” katalogida ko‘rsatilgan. Bu 
m ehm onxonalardagi umumiy nom erlar soni 12 mln. ni tashkil qiladi.
Yevropa mintaqasida nomerlar soni ko‘p. Ikkinchi o ‘rinda Amerika 
va undan so‘ng Sharqiy Osiyo turadi. M ehmonxonalar qurish tobora 
avj olib borm oqda. 1995-yilda AQSHning o ‘zida 82 ming o ‘rinIi m eh­
monxonalar qurib bitirildi. Jadal qurilishlar turistlar ko‘p boradigan 
joylarda davom etyapti. Bu Janubi-sharqiy Osiyo orollari, masalan, 
Bali (Indoneziya) va Pxuket (Tailand) dadir.
Yirik m ehm onxona tizimi tom onidan qiziqish Maldiv Respublika- 
si va b a ’zi Afrika mamlakatlarida ham kuzatilmoqda.
Dunyodagi eng yirik otel Tailandning Pataya shahrida joylashgan 
“Ambassador City Jom itien” dir. U 5100 nomerli bo‘lib, 40 m atro- 
fidagi m aydonni egallaydi.
Jadvalda ko‘rsatilishicha, 20 ta eng yirik otellarning 13 tasi Las- 
Vegasda joylashgan. Zamonaviy Las-Vegas alohida yirikligi bilan farq- 
lanadi. Yaqindagina eng yirik deb hisoblangan (masalan, 1515 o ‘rinli 
“ Caesuras Palace”) bugun 20 ta eng yirik otellar ro‘yxatiga ham kir- 
may qoldi.
Las-Vegas — bu umum e ’tiro f etilgan hordiq sanoatining lideri 
sanaladi. Shaharda 50 ta kazino b o ‘lib, ularning ko‘pi otel hudud- 
larida joylashgan. Ushbu otellardagi apartamentlar o ‘lchami va qulayligi 
jihatidan eng katta va yaxshisidir. Bunda mini-basseynlar, b ir nechta 
yirik teleekranlar, 2 va undan ortiq xonalar, xol va yotoqxonalar, 
oshxona ham da barlar mavjud. Bunday apartam entlar binoning alohida 
ajratilgan tom onida joylashtirilgan va xususiy ya’ni atab q o ‘yilgan joy 
(bron qilish) xizmatiga ham ega.
4-jadval