Stomatologik kasalliklar profilaktikasi

Biologik aktiv moddalar
(xlorofilli birikmalar, fermentlar, mikroelementlar, o‘simlik 
ekstraktlari, vitaminlar-V
Z
, V
6
, RR, S, K va boshqalar) tish pastalarining karies va parodont 
kasalliklarini oldini olishda qo‘llash uchun imkoniyat yaratadi. 
Karies profilaktikasi maqsadida tish pastalari tarkibiga tish emali tarkibiga kiruvchi 
mineral tuzlar va kimyoviy elementlar qo‘shiladi. Shulardan tarkibiga ftor qo‘shilgan tish 
pastalari karies profilaktikasida bugungi kunda muhim o‘rin egallaydi. Bunday tish tozalash 
pastalari barcha yoshdagi kishilarga tavsiya qilinadi. 
Tish pastalari tarkibiga shu maqsadda natriy ftorid, olovo ftoridi, monoftorfosfat, 
aminoftorid va fosfatlar bilan ishlov berilgan natriy ftor birikmalari qo‘shiladi. 
Ftorli birikmalar tishlar emal qobig`ini karashlar tarkibidagi mikroorganizmlar hosil qilgan 
kislotalarga nisbatan turg`unligini oshiradi, ularda modda almashinuvi jarayonini susaytiradi va 
remineralizastiya jarayonini kuchaytiradi. Shu narsa izlanishlar natijasida aniqlanganki karies 
profilaktikasini amalga, oshirilishida erkin, bog`lanmagan ftor ioni muhim ahamiyat kasb etadi. 
Jaxon sog`liqni saqlash tashkiloti (JSST-VOZ) tavsiyasiga ko‘ra tish pastalari tarkibida ftor 
ionlarining miqdori 0,1%dan oshmasligi kerak. Samarali ta‘sir qiluvchi tish pastalarining har bir 
grammida 1-3 mg ftorid mavjud bo‘ladi. 
Katta yoshdagi kishilarga tavsiya qilinadigan tish pastalari o‘z tarkibida 0,11% dan 0,16% 
gacha natriy ftor yoki 0,38% dan 1,14% gacha monoftorfosfat natriy tutadi. Bolalar uchun tish 
pastalaridagi ftor birikmalari miqdori 0,023% dan oshmasligi zarur. 
Tarkibida natriy ftor, kalsiy ftor va kremniy tutuvchi abrazivli tish tozalash pastalari 
kariesga qarshi yuqori samarali xususiy fluoristat sistemasini tashkil qiluvchi vositalar 
hisoblanadi "Blendamed" va "Kolgeyt" tish pastalari shular qatoriga kiradi. 

---

58 
Tish karashlarini hosil bo‘lishiga qarshilik ko‘rsathish, tish toshlari kristallarining o‘sishini 
susaytirish maqsadida tish pastalari tarkibiga triklozan moddasi qo‘shiladi. Triklozan 
bakteriyalarga qarshi (ayniqsa grammusbat va grammanfiy mikroorganizmlarga) kuchli ta‘sir 
ko‘rsatib, ularning ko‘payishini keskin susaytiradi. Bu ta‘sirot tish tozalangandan so‘ng 12 
soatgacha davom etishi mumkin. 
Tish pastalari tarkibidagi ftor birikmasi so‘lakda erishi natijasida erkin ftor moddasi ion 
shaklida tish emali tarkibiga singib kirib, emalni kislotali demineralizastiya jarayoniga to‘sqinlik 
qiladi. Ftor ioni emal tarkibida kislotalarda erimaydigan birikmalar hosil qilishda ishtirok etadi.