S. E. Xolmurotoy, N. T. Shoyusupova

1. www.econweb.ru 
—
Rossiya Federatsiyasining “ Iqtisodiy sotsiologiya” 
oynomasi sayti.
2. www.ovsem.com/user/sprtf 
- Ijtimoiy reformaning sotsiologik jihatlari haqida 
bahs yurituvchi internet veb-sahifasi..
3. http://group27.narod.ru/ucheba/ecsoc.html 
- “Iqtidodiy sotsiologiya” ga oid 
eng so‘nggi maqolalar veb-sayti.
4. http://www.catalog.rol.ru/rus/hitrate.aspx7ulid~1369305 
—
“Fan va ta’lim” 
nomli Rossiya Federatsiyasi veb sayti.
http://mavica.ru/directory/rus/20552.html 
- “Sotsiologik ta’lim” haqida g’oyalami 
o‘zida jamlagan veb sahifa.
107

---

YIII BOB
MEHNAT ZIDDIYATLARI
8.1. M eh n a t ziddiyatlarm ing m ohiyati, tu rlari, k o ‘rsatk lch larí va 
ijtimoiy stru k tu rasl
Ziddiyatlar muammolarini tadqiqot qilish sotsiologiya fanining eng an ’anaviy 
va eng asosiy yo‘nalishlaridan biridir.
Mehnat ziddiyatlari
- tashkiliy mehnat munosabatlariga nisbatan qarama-qarshi 
omildir, har qanday tashkiliy-mehnat qarama-qarshiliklari ziddiyatli vaziyatlami 
keitirib chiqarmaydi. Mehnat ziddiyatlari quyidagi holatlarda yuzaga keladi, agar:
a) subyektlaming pozitsiyalari aks ettirilayotganida;
b) qarama-qarshiliklar darajasi etarlicha yuqori bo‘lganda;
c) qarama-qarshiliklar tezlikda yuzaga keladi yoki kutilmagan holda, ba’zan 
uzoq vaqt yig'ilib kelgan muammolar asosida yuzaga keladi;
d) kelishmovchiliklar birdaniga yoki m a’lum ijtimoiy to'qnashuv kelib 
chiqishdan oldin uzoq muddat yig‘ilib keladi.
Mehnat ziddiyatlarini amalga oshirish ehtiyoj va qobiliyat kabi subyektiv, insoniy 
omillarga bogiiq. ïndividlar va gumhlar bir tomondan konfrontatsiyaga rozi bo‘lishi 
uchun o‘zaro qiyinchiliklami hal qilishga kuchli ehtiyoj sezishlari kerak, boshqa 
tomondan esa konfrontatsiyaga kirgan holda o‘z muammosini hal qilish qobiliyatiga 
ega bo‘lishlari kerak. Ziddiyatga kirishish qobiliyati shaxsiy sifatlar, pul, aloqalar, 
avtoritet, tarafdorlarning mavjudligi kabi tarkibiy qismlardan iborat.
Ziddiyatga kirishish qobiliyatining yo‘qligi yetarli sabablar bo‘lganda ham mehnat 
ziddiyatiga kirishmaslik yoki bu ziddiyatning hech qanday ijobiy natija bilan 
yakunlanmasligining sabablaridan biridir.
Mehnat ziddiyati — bu oddiy va doimiy hodisadir, vaholanki hozirgi paytda 
dunyoda mehnat ziddiyatlarini jinoiy yo‘l bilan hal etish shakllari statistikasi ham 
mavjud va bu narsa o‘z navbatida mehnat ziddiyati va jinoyatning potentsial 
bog'liqligini ko'rsatadi.
Xarakter va belgilaming namoyon bo'lishi darajalariga qarab mehnat ziddiyatlarini