План – конспект занятия по ознакомлению с окружающим

ISSUE 9. SENTABR 
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati 
1.
Базельцев А.В., Байтулаев А.М., Ефименко Д.Б. Оперативное управление 
городским пассажирским транспортом в автоматизированной навигационной
диспетчерской 
2.
Bogumil Veniamin, Efimenko Dmitry. Urban Transport Dispatch Control System Helps 
to Increase Intelligent Transport Systems Effectiveness Proceedings of the 11th 
European Transport Congress. Prague, September 2013. 
3.
Ефименко, Д.Б. Построение структуры базы данных нормативносправочной 
информации в автоматизированной системе диспетчерского управления 
транспортом / В.М. Власов, Д.Б. Ефименко, С.В. Жанказиев // Методическое 
пособие под ред. В.М.Власова; М.:МАДИ. - 2007.- 50 с. 
4.
http://transport.org/
 
5.
http://www.dmoz.org/Science/Technology/Transportation
 
6.
https://mintrans.uz/news/
 

---

- 143 - 
Volume 1 Issue 05, May 2021
ISSN 218
ISSUE 9. SENTABR 
SUNIY YO'LDOSH ALOQA 
TARMOQLARI VA ULARNING 
TURLARI 
 
Ravshanova Sadoqat Shavkat qizi 
Muhammad al- Xorazmiy nomidagi
Toshkent Axborot Texnalogiyalari
Universiteti mobil aloqa tarmoqlari
fakulteti 203-20 guruh magistranti 
Ilmiy rahbar: Nazarov.A.M. 
Muhammad al- Xorazmiy nomidagi
Toshkent Axborot Texnalogiyalari
 
ANNOTATSIYA
: Ushbu maqolada, sun'iy 
yo'ldosh aloqa tarmoqlari, sun'iy yo'ldosh 
aloqasi - Inmarsat va ularning turlari haqida 
batafsil so'z yuritiladi.
KALIT SO'ZLAR
: sun'iy yo'ldosh, 
yo'ldosh aloqa tarmog'i, Inmarsat, orbitalar, 
generativ, regenerativ, kasmoli tolali aloqa.
Sun'iy yo'ldosh aloqa tarmog'i o'zi nima? 
Ularning turlari qanday? Sun'iy yo'ldosh 
aloqa tarmog'i degani-aslida sun'iy 
yo'ldoshlaridan takrorlash vositasi sifatida 
foydalanish va sun'iy yo'ldoshlaridan 
takrorlash uchun asoslangan asosiy 
radioaloqa turlaridan biri hisoblanadi hamda 
sun'iy yo'ldosh aloqasi haligacha davom 
etmoqda.Inmarsat tarmog'i foydalanishning 
asosiy yo'nalishini belgilaydi.Ushbu tarmoq 
ya'ni Inmarsat tizimi yigirma besh yildan 
ham ortiqroq vaqtlar davomida amal qildi 
va o'z vaqtida imtihondan o'tkazildi. 
Dunyoni qamrab olgan va Yer xalqi to'rt 
geostatsion yo'ldoshlari bilan bezatilgan 
bo'lib, terminal Inmarsat, birinchi navbatda 
sun'iy yo'ldoshga tushadi, so'ng bu uni to'gri 
stantsiyaga yo'naltiradi .Bu o'z navbatida 
uyali yoki mobil telefon tarmog'iga yoki 
onlaynga qo'ng'iroqni qayta yo'naltirish 
uchun javobgardir. Sun'iy yo'ldosh mintaqa 
bilan ishlash uchun qo'shimcha darajalarni 
ta'kidlashi mumkin, unda abonentlarning 
faol faoliyati mavjud. 
Dastlabki,tadqiqotning yillari 
boshalaridanoq,passiv sun'iy yo'ldoshni 
qayta takrorlash tizimlaridan ishlatilgan, 
oddiy radio signallari refektori ulardan 
olinadiga jihozlarni o'zlari olib 
yurmaydilar.Lekin, bunday yo'ldoshlar 
tarqatilmadi.Chunki,hamma zamonaviy 
aloqa sun'iy yo'ldoshlari doim faol bo'lgani 
sababli,faol suhbatlar signalni qabul 
qilish,yanayam qayta ko'rib chiqish ,uni 
yuqoriga ko'tarish, ya'ni gidretatsiya qilish 
va qayta tayyorlash uchun elektr jihozlar 
bilan yaxshi jihozlangan.Sun'iy yo'ldoshni 
takrorlash generativ va regenerativ bo'lishi 
mumkin. 
Yerning sun'iy yo'ldoshlaridan foydalanish 
uchun amalga oshiriladigan asosiy
radioaloqa turlaridan biri bu sun'iy yo'ldosh 
aloqalari hisoblanadi. Aloqa texnik vositalar 
yordamida xabarlarni (ma'lumotlarni) 
uzatish va qabul qilish. Bunga uzatish 
moslamalari, tugunlar tarmoqlari va aloqa 
kanallari (chiziqlar) kiradi. Ishlatilgan 
mablag'larning xususiyatiga qarab 
quyidagilarga bo'linadi simli (xabarlar mis, 
optik tolali yoki koaksial kabellar orqali 
uzatiladi), simsiz (radio signallari, 

---

- 144 - 
Volume 1 Issue 05, May 2021
ISSN 218