«ishchi jism parametrlarini aniqlash asboblari va uslublari»

ABSOLYUT HARORAT
molekulalarning o‘rtacha kinetik energiyasining 
mezonidir. 
Bu ta’rifni suyuqlik va qattiq jism atom va molekulalari uchun qo‘llash mumkin 
emas, chunki ularda molekulalar, atomlar va elektronlar gazlardagidek harakat qilmaydi. 
Absolyut haroratlar shkalasi bo‘yicha o‘lchangan harorat 
T
va Selsiy shkalasi bo‘yicha 
o‘lchangan harorat 
t
orasida quyidagicha bog‘lanish bor: 
 
T 
= 
t 
+ 
273,15
K 
Haroratni o‘lchash asbobi 
TERMOMETR 
deb ataladi. 
Quyida turli termometrlarning ishlashi va ularning tuzilishi to‘g‘risida to‘xtalib 
o‘tamiz. 
3. TERMOMETRLARNING SINFLANISHI 
Ishlatiladigan moddalarning fizik xususiyatlariga qarab termometrlarning quyidagi 
turlari mavjud: 
1.
Kengayish termometrlari. 
Bu turdagi termometrlar moddalarning harorat 
ta’siridan o‘z hajmini o‘zgartirishi hisobiga ishlaydi. 
2.
Manometrik termometrlar. 
Manometrik termometr berk hajmlarda gaz va 
suyuqliklar haroratining bosimga bog‘liqligi asosida ishlaydi. Harorat 
qanchalik yuqori bo‘lsa termometr tizimi ichidagi bosim shuncha ko‘p 
bo‘ladi. 
3.
Qarshilik termometrlari. 
Metall o‘tkazgichlari elektr qarshiligining haroratga 
bog‘liqligi asosida ishlaydi. 
4.
Termoelektrik 
termometrlar. 
Bu turdagi termometrlarning 
ishlashi 
termoelektrik hodisaga asoslangan. Ikki xil metalldan tayyorlangan 
elektro‘tkazuvchi simlar olinib, uchlari payvandlanib berk xalqa hosil 
qilinadi. Konturda hosil bo‘lgan termoelektr yurituvchi kuch (TEYUK) 
o‘tkazgichning ikkala uchi haroratlarining farqiga to‘g‘ri proporsional. 
Demak haroratni hosil bo‘lgan TEYUK yordamida aniqlash mumkin ekan. 

---

5.