O’quv darslik

Vitamin B
6 
nomi bilan 3 ta birikmani belgilash qabul qilingan: 
piridoksin(piridoksal), piridoksal va piridoksamin (tuzilishiga qarang). Butun 
guruxni nomlash uchun odatda birinchi birikmaning nomi – piridoksin 
foydalaniladi. B
6
– vitamin faolligiga ega moddalar ko‘p miqdorda xamirturush, 
boshoqli donlar, dukkakli ekinlarda, go‘sht, baliq, jigar buyraklarda bo‘ladi. 
Piridoksin, piridoksal va piridoksamin aylanadigan asosiy koferment shakli 
piridoksal fosfatdir (bundan tashqari piridoksaminfosfat hosil bo‘ladi).
Piridoksal fosfat azot almashinuvining ko‘pgina jarayonlarida qatnashadi: 
aminokislotalarni transaminlanishida , dezaminlanishda va dekarboksillanishda, 
triptofanning oltingugurt tutgan aminokislotalar, oksiaminokislotalar va 
boshqalar 
1
Grekchadan pantothen – hamma erda 
metabolizmida.Kattalarda vitamin B
6
yetishmasligi kamdan – kam uchraydi. U 
bolalarda rivojlanishi mumkin (trishish, dermatit kuzatiladi). B
6
vitaminining 
yetishmaslik sababi bo‘lib izonikotin kislotasi gidrozidi guruhiga mansub 
bo‘lgan, piridoksal sintezini susaytiruvchi, silga qarshi preparatlarning 
(izoniozid va boshqa) davomli ta’sirini yodda tutmoq lozim. Agar bunda 
periferik nevritlar rivojlansa ularni piridoksin bilan bartarf etiladi. 
Ko‘ngillilarda maxsus dieta (parxez) ni berib, suniy ravishda chaqirilgan 
vitamin B
6 
etishmovchiligi yuzda sebareyyali dermatit, glossit, stomatit, tirishish 
bilan kechadi. Piridoksin kiritilgandan so‘ng ushbu o‘zgarishlar o‘tib ketadi. 
Ovqat xazm qilish traktidan piridoksin yaxshi so‘riladi. Organizmda kimyoviy 
o‘zgarishlarga duchor bo‘ladi. Uning metabolitlari buyrak orqali ajraladi.
Tibbiyot amaliyoti uchun piridoksingidroxlorid ishlab chiqariladi. Uni nikotin 
kislotasi gidrazidlari, antibiotiklarni qabul qilish davrida, kuchli jismoniy 
zo‘riqish, xomiladorlar toksikozida rivojlanuvchi vitamin B
6
yetishmovchiligida 
qo‘llaniladi. Preparat parkinsonizmni, nevritlarni radikulitni, nur xastaligini, 
yengil va o‘rtacha darajadagi gepatitlar, ko‘pgina teri xastaliklarni davolashda 

---

- 645 -
ishlatiladi. U ichiladi va parenteral yo‘l bilan kiritiladi. Bemorlar preparat 
ta’sirini yaxshi o‘tkazadilar. Ba’zan allergik reaksiyalar rivojlanadi. 
Piridoksinga berilgan ko‘rsatma bo‘yicha uning koferment shakli bo‘lgan 
peridoksalfosfat qo‘llaniladi.