O’quv darslik

Preparatlar 
Nomi 
Chiqarish shakllari 
Butamid 
– 
Butamidum 
0,25 va 0,5 g
Xlorpropamid-
Chlorpropamidum 
tabletkalar 0,1 va 0,25
Glibenklamid- 
Glibenclamide
Tabletkalar 0,0025; 0,0035 
va 0,005g
Glipizid- 
Glipizide 
0,005 g tabletkalar 
Metformin- 
Metformin 
0,5 g tabletkalar 
 
STEROID TUZILISHGA EGA BO’LGAN GORMONAL 
PREPARATLAR 
 
Buyrak usti bezi po‘stloq qavatining gormonlarining preparatlari 
(kortikosteroidlar) 

---

- 592 -
 

Buyrak usti bezining po‘stloq qavati 40 dan ortiq steroidlar ishlab 

chiqaradi. Ularning ko‘pchiligi muxim biologik axamiyatga ega. Qator 
kortikosteroidlar xayot uchun zarur (gidrokortizon. Kortikosteron, aldosteron). 
Kortikosteroidlarni 3 gruxga bo‘lingan: 
1.Glyukokortikoidlar 
Gidrokortizon 
11- Degidrokortikosteron 
Kortikosteron 
2.Mineralkortikoidlar 
Aldosteron 
11-Dezoksikortikosteron 
11-Dezoksi-17-oksikortikosteron 
3.Jinsiy gormonlar 
Androsteron 
Androstendion 
Estron 
Progesteron 
Kartikosteroidlar-xolesterindan 
sintezlanadi. 
Glyukokortikoidlarning 
biosintezi va ajralishi asosan gipofizning oldingi bo‘lagining AKTG 
boshqariladi 
(manfiy 
teskari 
bog‘lanishi 
prinsipi 
asosida). 
Mineralokortikoidlarni ishlab chiqarilishi ekstratsellyulyar suyuqlikning 
umumiy xajmi va qon zardobiga, natriy va kaliy ionlarning miqdoriga bog‘liq. 
Bunda Renin-angiotenzin sistemasi ham muhim o‘rin tutadi, AKTG kamroq 
ahamiyatga ega. 
Kartikosteroidlarning katta qismi jigarda kimyoviy o‘zgarishlarga uchraydi, 
u yerda glyukuron va sulfat kislota qoldiqlari bilan kon'yugatlar hosil qiladilar. 
Peshob tarkibida ajraladilar. Jinsiy gormonlar alohida bo‘limda keltirilgan; bu 
bobda faqat glyuko- va mineralkortikoidlar (7-jadval) ko‘rib chiqiladi.

---

- 593 -
7-jadval.
Buyrak usti bezining po‘stloq qavatining asosiy gormonlari, 
ularning preparatlari va sintetik analoglari. 
Kortikosteroidlar 
Gormonlar 
Preparatlar 
Glyukokortikoidlar 
Gidrokortizon 
Kortikosteron